พญาคันคาก

manuscript #01

[ໜັງສືອຄັນຄາກ | หนังสือคันคาก]

᪫᪥ ບັ໣ນີຂັາຈັກວັນທາໄຫວມະຫາຄູນອົງປຼະເສິ໣ ຂໍໃຫບູນຊ຾ຄຳສະຖານໝັນໝືນປ໢ີແດທອນ᪪ ແມນວາຜົມເກັ໣ເກຼົາຖວາຽຣາ໣ບູຊາ
๚๏ บัดนี้ข้าจักวันทาไหว้มหาคุนองปละเสิด ขอให้บุนซ่อยค้ำสะถานหมั้นหมื่นปลีแดทอนฯ แม้นว่าผมเกดเกล้าถวายราดบูชา

ນາໂຖສູ໣ຍອ໣ຍານໄຕແກວ᪫ ຍາໃຫມີພຽາ໣ຣາຽບັງບຽດບຽນຕົນແດເນິ ອົນຕາຽສັງຢາມີມາຕອງ᪫ ຣຽມກໍເອົາ
นาโถสุดยอดยานไตแก้ว อย่าให้มีพยาดร้ายบังเบียดเบียนตนแดเนอ อนตายสังอย่ามีมาต้อง๚ เรียมก็เอา

ຄູນແກວທັງ ໓ ເປັນທີເພິງ ຂໍໃຫເຖິງທີແລວເມິອງຝາຝາກສວັນ᪫ ຂໍໃຫສ‍ນູກຍີງລຳສັນສີງອີນຕາ ເທັຽລະຄາ
คุนแก้วทั้ง ๓ เป็นที่เพิ่ง ขอให้เถิงที่แล้วเมืองฟ้าฟากสวัน๚ ขอให้สนุกยิ่งล้ำสันสี่งอีนตา เทียละคา

ຄົງຢູຍືນຍາວໝັນ᪫ ບັ໣ນີເຣົາຈັກເລົາຊາ໣ທາວ ປາງກອນທົວລະມານ ພຼະກໍທຽວສົງສານຊາ໣ດຽວປາງນັນ᪫ ຍັງມີເມິອງໃຫຽຕັງ
คงอยู่ยืนยาวหมั้น๚ บัดนี้เราจักเล่าชาดท้าว ปางก่อนทัวละมาน พละก็เที่ยวสงสานชาดเดียวปางนั้น๚ ยังมีเมืองใหญ่ตั้ง

manuscript #02

ໃນທີບຊຸມພູ ຊືວາອີນທະປັດຖະນັກຄອນແຕປັ໣ຖົມປາງນັນ᪫ ຍັງມີເອໂກໄທພຽາຫຼວງເອັກກະຣາ໣ ພະກໍທົງແທນແກວ
ในทีบชุมพู ชื่อว่าอีนทะปัดถะนักคอนแต่ปัดถมปางนั้น๚ ยังมีเอโกไทพญาหลวงเอกกะราด พะก็ทงแท่นแก้ว

ເປັນເຈົາແພນດີນ᪫ ພຼະກໍເປັນທອນທາວພຽາເອັກຣາຊາ ທົງທີບໃນຊູມພູຜູດຽວເປັນເຈົາຈະມີຄູເລິກ
เป็นเจ้าแพนดิน๚ พละก็เป็นท่อนท้าวพญาเอกราชา ทงทีบในชุมพูผู้เดียวเป็นเจ้าจะมีคูเลิก

ລອມວຽງຫຼວງປະສີ໣ລອມຫີນແກນກາເປັນຕາຽກຳແພງ᪫ ມີທັງຫໍຄວນຕັງປັກຕູຫຼວງທັງ ໘ ຍອ໣ຊໍຟາ
ล้อมเวียงหลวงปะสีดล้อมหีนแก่นก้าเป็นตายกำแพง๚ มีทั้งหอควนตั้งปักตูหลวงทั้ง ๘ ยอดช่อฟ้า

ເຫຼິອງເຫຼິອມເຮິອມະນີ᪫ ມີທັງໂຮງໃຫຽຕັງຜາສາ໣ຄູງຄຳ ພາຽໃນມີແທນຄຳພໍຮ຾᪫ ຫາກມີທັງກັນລະຍາແກວເທວີທຽມລາ໣
เหลืองเหลื่อมเฮื่อมะนี๚ มีทั้งโฮงใหญ่ตั้งผาสาดคูงคำ พายในมีแท่นคำพอฮ้อย๚ หากมีทั้งกันละยาแก้วเทวีเทียมลาด

manuscript #03

ພຼະອົງນັນ ສາວສ‍ນົມໜູມນ຾ແຝງເຝົາ ໔ ພັນ᪫ ອັນວາເສນາພອມພົນຫານແສນໂກ໣ຊາງມາຄືນເຄົາທັງມາອະເນັກນອງ ພະກໍ
พละองนั้น สาวสนมหนุ่มน้อยแฝงเฝ้า ๔ พัน๚ อันว่าเสนาพ้อมพนหานแสนโกดช้างม้าคืนเค้าทั้งมาอะเนกนอง พะก็

ທົ໣ທ໢າ໣ແທຕັງຢູໃນຄອງ ນັບແຕພູທອນເປັນຣາຊາຄ຾ທົງສີນ ໕᪫ ພະບໍຄຶ໣ຍາກງໍເມິອງອືນມາເລັວ
ทดทลาดแท้ตั้งอยู่ในคอง นับแต่พูทอนเป็นราชาคอยทงสีน ๕๚ พะบ่คึดอยากงอเมืองอื่นมาเล็ว

ພະນັນ ກໍເພິອສົມພານແຂງຂົບຂາເຂົາຢານ᪫ ທູກປະເທັ໣ທາວມາສວຽພູທອນ ຍູທາງທົງຄຳສູກ
พะนั้น ก็เพื่อสมพานแขงขบขาเข้าอย้าน๚ ทุกปะเทดทาวมาส่วยพูทอน อยู่ทางทงคำสูก

ສອງໄຮສຶໄຮແມນວາຝູງໄພນ຾ທູກໝູຊາວເມິອງ ເຂົາກໍທົງຄຳສູກເພິງບູນຈອມເຈົາ᪫ ແມນວາເສນາໄທແຂງເມິອງຕາງ
สองไฮสือไฮแม่นว่าฝูงไพ่น้อยทุกหมู่ชาวเมือง เขาก็ทงคำสูกเพิ่งบุนจอมเจ้า๚ แม้นว่าเสนาไทแขงเมืองต่าง

manuscript #04

ລາ໣ກໍດີ ເຂົາກໍສູກຢູຍອນບູນເຈົາເຫຼິອມງຳ᪫ ບັ໣ນີຈັກກຼາວເຖິງສີທີ໥ະເດັ໣ທາວນາມ໡ະໜໍໂພທິສັ໣ ພະກໍທົງວີມານຢູດາວ
ลาดก็ดี เขาก็สูกอยู่ย้อนบูนเจ้าเหลื่อมงำ๚ บัดนี้จักกล่าวเถิงสีทธิเดดท้าวนามมะหน่อโพทิสัด พะก็ทงวิมานอยู่ดาว-

ວະດີງຝາ᪫ ຝູງໝູນາລີແກວສາວສວັນ໓ໝືນ ງາມຍີງຍ຾ແຝງເຝົາແກວງວີ᪫ ພໍເມິອເຖິງເຊັ໣ຊັນອາຍູະຣອ໣
วะดิงฟ้า๚ ฝูงหมู่นาลีแก้วสาวสวัน ๓ หมื่น งามยี่งย้อยแฝงเฝ้าแกว่งวี๚ พอเมื่อเถิงเขดขันอายุรอด

ພັນປ໢ີທີບນັນ ພະກໍສູະຣະຄູ໣ມຽນລົງໄຊຊາ໣ເວັນ᪫ ເຈົາກໍແຍງຍັງຫອງເທວີເອັກກະລາ໣ ສີແຈມເຈົາເລິຽເຂົາ
พันปลีทีบนั้น พะก็สุระคูดเมี้ยนลงใช้ชาดเวน๚ เจ้าก็แยงยังห้องเทวีเอกกะลาด สีแจ่มเจ้าเลยเข้า

ເກິ໣ດອມ᪫ ພະກໍຜຽອງຕົນເຊົາມະໂນທວານທາງປາກ ສີແຈມເຈົານາງແກວລວ໣ຝັນ᪫ ຝັນວາເດິອນເພັງແຈງເຣິອງແສງ
เกิดดอม๚ พะก็ผยองตนเข้ามะโนทวานทางปาก สีแจ่มเจ้านางแก้วลวดฝัน๚ ฝันว่าเดือนเพ็งแจ้งเรืองแสง

manuscript #05

ເຖິງທຽງສະເດັ໣ແຕຟາທຽານຜາຽລວງລົງ᪫ ຕົກຊືຫອງຜາສາ໣ເທວີ ນາງກໍທຽານເມິອຣືບຣີບໂຈມເອົາໄດ᪫ ນາງກໍຍີນດີໄດພະຈັນ
เถิงเที่ยงสะเด็ดแต่ฟ้าทยานผายล่วงลง๚ ตกชื่อห้องผาสาดเทวี นางก็ทยานเมือรืบรีบโจมเอาได้๚ นางก็ยินดีได้พะจัน

ເພັງຊົມຊືນເລີຽຄາ໣ຄ຾ອົມໄວຕລອ໣ຄືນ᪫ ພະຈັນລົງຣອ໣ທອງລັ໣ສ‍ມີສອງຣົງໆ ທັງຄີງແພງຣູງເຣິອງປານ
เพ็งชมชื่นเลยคาดคอยอมไว้ตลอดคืน๚ พะจันลงรอดท้องลัดสมีส่องรง ๆ ทั้งคีงแพงรุ่งเรืองปาน

ແກວ᪫ ຝູງໝູດາວຢູຝາສະເດັ໣ລວງລົງມາ ເຕັມວີມານແຫງນາງເຣິອງແຈງ᪫ ຝັນວາທຽອງຕົນຂຶນເວຫາ
แก้ว๚ ฝูงหมู่ดาวอยู่ฟ้าสะเด็ดล่วงลงมา เต็มวิมานแห่งนางเรืองแจ้ง๚ ฝันว่าทยองตนขึ้นเวหา

ອາກາ໣ ເລິຽຣອ໣ຝາເສ‍ມັນຕັງຍອ໣ສູງ᪫ ນາງກໍທຳຖີບຫຽໍເຂົາເສ‍ມັນເປັນເມັກ ດາວເກິ໣ເປັນດອກໄມນາງແກວທັ໣ທ໢ົງ᪫ ພໍຍາມ
อากาด เลยรอดฟ้าเสม็นตั้งยอดสูง๚ นางก็ทำถีบหย้อเขาเสม็นเป็นเมก ดาวเกิดเป็นดอกไม้นางแก้วทัดทลง๚ พอยาม

manuscript #06

ແລວທຽານລົງເຖິງແທນ ເສເນັ໣ທາວທັງຄາຽແຣແຫນ᪫ ພໍເມິອນາງຝັນແລວເຖິງແຖໃກຣູງ ນາງຕືນແລວເລິຽຄຳຣົມ
แล้วทยานลงเถิงแท่น เสเนดท้าวทั้งค่ายแร่แหน๚ พอเมื่อนางฝันแล้วเถิงแถใก้รุ่ง นางตื่นแล้วเลยคำรม

ເພິງ᪫ ນາງກໍດູຫຼາກແທໃນເຫັດຄຳຝັນ ກໍຈີງຖວາຽພູທອນພະຍອ໣ເມິອງຄຳແຈງ᪫ ອັນນີບໍ
เพิง๚ นางก็ดูหลากแท้ในเหดคำฝัน ก็จีงถวายพูทอนพะยอดเมืองคำแจ้ง๚ อันนี้บ่

ໄດຝັນເຫັ໣ຣາຽກາຽທີອົນຕາຽ ສົມພານມີກໍຈີງຝັນເຫັນແຈງ᪫ ຣ຾ຈັກທົງຄັບໄດກູມ໡ານຜູປຼະ
ได้ฝันเหดร้ายก่ายที่อนตาย สมพานมีก็จีงฝันเห็นแจ้ง๚ รอยจักทงคับได้กูมมานผู้ปละ-

ເສີດຈີງແລວ ບູຕ໧ະລາ໣ແກວກູມ໡ານນ຾ເກິ໣ນຳ᪫ ທາວນັນມາກລົນເຫຼິອແຜນຊູມພູ ນາງຈົງແປງໃຈດີຄ຾ທົງສີນ ໕ ᪫
เสิดจีงแล้ว บุตตะลาดแก้วกูมมานน้อยเกิดนำ๚ ท้าวนั้นมากล้นเหลือแผ่นชุมพู นางจงแปงใจดีคอยทงสีน ๕ ๚

manuscript #07

ຫາກຈັກລູະລາບໄດແກວແກນກູມ໡ານ ຣາຈັກທົງຄຳສູກເພິງບູນບາທາວ᪫ ຄອມວາພູມີເຈົາແຖ‍ລກອນແລວຢາ ເມິອນັນ
หากจักลุลาบได้แก้วแก่นกูมมาน ราจักทงคำสูกเพิ่งบูนบาท้าว๚ คอมว่าพูมีเจ้าแถลก่อนแล้วอย่า เมื่อนั้น

ນາງນາ໣ແກວທູນນີວໃສຫົວ᪫ ຂໍໃຫໄດໂດຽດັງປາຖ‍ນາ ອົນຕາຽສັງຢາມີມາຕອງ᪫ ແຕນັນກູມານໄດລະ
นางนาดแก้วทูนนิ้วใส่หัว๚ ขอให้ได้โดยดังปาถนา อนตายสังอย่ามีมาต้อง๚ แต่นั้นกูมานได้ละ-

>

ດູເດິອນຂາມລວງໄປນັນ ສີແຈມເຈົານາງແກວລວ໣ມານ᪫ ພໍເມິອເຖິງລະດູໄດ ໑໒ ເດິອນຄັບແກມານັນ
ดูเดือนข้ามล่วงไปนั้น สีแจ่มเจ้านางแก้วลวดมาน๚ พอเมื่อเถิงละดูได้ ๑๒ เดือนคับแก่มานั้น

ສອງແຈົມເຈົາງາມສວຽດັງທະນູ᪫ ເຖິງຍາມໄດມະຫາໄຊຂັຕ໧າລືກ ເລິຽປະສູ໣ລູກແກວກູມ໡ານນ຾ໜໍເມິອງ᪫ ຄອມວາມົມຈາກ
สองแจ่มเจ้างามสวยดังทะนู๚ เถิงยามได้มะหาไชขัตตาลืก เลยปะสูดลูกแก้วกูมมานน้อยหน่อเมือง๚ คอมว่าม้มจาก

manuscript #08

ທອງຕົນແມມາດາ ສາວສ‍ນົມຮັບຮີບໂຈມເອົາເຈົາ᪫ ເຂົາກໍເອົາຜືນຜາແສນຄຳຄວນຄາ ເປັນອູແກວກູມ໡ານນ຾ໜໍເມິອງ
ท้องตนแม่มาดา สาวสนมฮับฮีบโจมเอาเจ้า๚ เขาก็เอาผืนผ้าแสนคำควนค่า เป็นอู่แก้วกูมมานน้อยหน่อเมือง

᪫ ເຂົາກໍເຫັນຮູບທາວນາມ໡ະໜໍໂສມສັດ ບາຄານເປັນຄາກຄຳຕົວນ຾᪫ ເຂົາກໍແຊວໆຫວງທັງເມິອງ
๚ เขาก็เห็นรูบท้าวนามมะหน่อโสมสัด บาคานเป็นคากคำตัวน้อย๚ เขาก็แซว ๆ ห้วงทั้งเมือง

ຫົວສ‍ນັນ ຮູບແຈມເຈົາກູມ໡ານນ຾ຕາງຄົນ᪫ ຄອມວາເຂົາກຼາວຕານຫົວຣູບກູມ໡ານດັງນັນ ເລິຽ
หัวสนั่น ฮูบแจ่มเจ้ากูมมานน้อยต่างคน๚ คอมว่าเขากล่าวต้านหัวรูบกูมมานดังนั้น เลย

ເລົາເມໂຄບັ໣ມື໣ມົວຄູງຝາ᪫ ເຄັງໆກອງຝົນລົງອາກາ໣ ລົມຟາ໣ໄມ້ຄວຽຄອມຊູລຳ᪫ ເໝິອນດັງພູເກິອນກີງເພລົງກະ
เล่าเมโคบัดมืดมัวคุ้งฟ้า๚ เค็ง ๆ กองฝนลงอากาด ลมฟาดไม้ควยค้อมซูลำ๚ เหมือนดังพูเกื่อนกิ้งเพลงกะ-

manuscript #09

ຈັ໣ແຕກ ຄືນໆກອງຄືຝາຜາຜ໢ຍງ᪫ ທໍລະນີຝືນຝົງທູລີໄຫວຫວັນ ຄືດັງລົມປັນປີນທະລັງພືນແຜນດີນ᪫ ຝູງໝູຄົນ
จัดแตก คืน ๆ ก้องคือฟ้าผ่าเผลี้ยง๚ ทอละนีฝืนฝ้งทุลีไหวหวั่น คือดังลมปั่นปีนทะลังพื้นแผ่นดิน๚ ฝูงหมู่คน

ລາວລົມໄຫແຕກເປັນກະບວນກໍເພິອບູນບາແຂງຂົມຄົມທັງຄາຽ᪫ ອັນນີເປັນແຕເຕຊະເຈົາ
ลาวล้มไห้แตกเป็นกะบวนก็เพื่อบุนบาแข็งข่มคมทั้งคาย๚ อันนี้เป็นแต่เตชะเจ้า

ກູມ໡ານຄັນຄາກຈີງແລວ ຝູງໝູຄົນງຶ໣ງໍເລິຽຢານສັນສາຽ᪫ ແຕນັນເທວີໄທມາດາຕົນແມ ຄຶ໣
กูมมานคันคากจิงแล้ว ฝูงหมู่คนงึดง้อเลยอย้านสั่นส่าย๚ แต่นั้นเทวีไท้มาดาตนแม่ คึด

ຄັງແຄນ ຫວີໄຫຮຳໄຮ᪫ ຄຶ໣ວາທົງຄັບໄດກູມ໡ານຜູປະເສີ໣ຈີງແລວ ເລິຽເລົາເປັນຮູບເນິອໂສມໜາຕາງຄົນດັງນີ
คั่งแค้น หวีไห้ฮ่ำไฮ๚ คึดว่าทงคับได้กูมมานผู้ปะเสิดจิงแล้ว เลยเลาเป็นฮูบเนื้อโสมหน้าต่างคนดังนี้

manuscript #10

ແຕນັນໂສມເສ໢ົານ຾ກູມ໡ມານຄັນຄາກ ເຈົາກໍປາກກຼາວຕານແມຕົນ᪫ ທານໂທ໣ທອນພະແມມາດາ ຂໍໃຫມາດາອົ໣ອີນ
แต่นั้นโสมเสลาน้อยกูมมานคันคาก เจ้าก็ปากกล่าวต้านแม่ตน๚ ทานโทดทอนพะแม่มาดา ขอให้มาดาอดอิน-

ດູເອົາລຽງ᪫ ເປັນແຕເວັນຫຼັງຂ຾ ນຳມາໄຊຊາ໣ຈີງແລວ ຄັນວາລຽງໃຫຽແລວຕົວຂ຾ຫາກຈີງາມແມເຮິຽ
ดูเอาเลี้ยง๚ เป็นแต่เวนหลังข้อย นำมาไช้ชาดจิงแล้ว คั้นว่าเลี้ยงใหย่แล้วตัวข้อยหากจิงามแม่เอย

ເມິອນັນມາດາໄດຍີນຄຳລູກກຼາວ ເຈົາກໍຄຶ໣ຄ຾ໆຍີນຄຳອີນດູ᪫ ແມກໍທວາຽມືອູມເອົາບາຊົມຈູບ ອໍລະ
เมื่อนั้นมาดาได้ยินคำลูกกล่าว เจ้าก็คึดค่อย ๆ ยินคำอินดู๚ แม่ก็ทวายมืออุ้มเอาบาชมจูบ ออละ-

ອີນອ຾ໂສມເຈົາຈູບຊຸວັນ᪫ ສາຽຄໍແກວເປັນໂສມຄັນຄາກກໍດີ ຄັນແມລຽງໃຫຽແລວຈີແພງໄວສືບເມິອງແມແລວ ᪫᪫
อีนออยโสมเจ้าจูบซุวัน๚ สายคอแก้วเป็นโสมคันคากก็ดี คั้นแม่เลี้ยงใหย่แล้วจิแพงไว้สืบเมืองแม่แล้ว ๚๚

manuscript #11

ແນມທີອອດໆຕານເວົາພາກສຽງຄົນ ແມຫາກຍີນດີດອມອອນຫູຄີຄ຾᪫ ຍາໄດຄຶ໣ໂສກາການສີງສັນໃດ ອວນຫາກມີວັນງາມດັງຄຳລຽງ
แนมที่ออด ๆ ต้านเว้าพากเสียงคน แม่หากยินดีดอมอ่อนหูคี่คอย๚ อย่าได้คึดโสกากานสิ่งสันใด อวนหากมีวันงามดังคำเลี้ยง

ແລວ᪫ ແຕນັນປີ໣ຕາໄທພຽາຫຼວງເອັກກະລາ໣ ເຈົາກໍຕົກແຕງໄດຄົນເຝົາແຮແຫນ᪫ ພະກໍໃຫເລິກໄດແມນົມ
แล้ว๚ แต่นั้นปิดตาไท้พยาหลวงเอกกะลาด เจ้าก็ตกแต่งได้คนเฝ้าแฮแหน๚ พะก็ให้เลิกได้แม่นม

ຕຶງເຕັມງາມ ເອົາມາປົວພະຍອ໣ເມິອງທໍຮ຾᪫ ພະກໍທັນມາໜໍຫວາຽກາຂະໂຍກກ຾ກຼາວ ຕາມຈຳໃຫຮີບທວງ᪫ ຍັງຈັກເປັນໃດ
ตึงเต็มงาม เอามาปัวพะยอดเมืองท่อฮ้อย๚ พะก็ทันมาหน่อหวายก้าขะโยกก้อยกล่าว ตามจำให้ฮีบทวง๚ ยังจักเป็นใด

ແທກູມ໡ານປະສູ໣ອອກມານັນ ທໍວາໂສມອອນນ຾ກໍຍັງລາວຕາງຄົນ᪫ ກູມ໡ານນ຾ເປັນໂສມຄັນຄາກ ທໍວາຜີວອອນນ຾ເຫຼິອງເຫຼິອມດັງ
แท้กูมมานปะสูดออกมานั้น ท่อว่าโสมอ่อนน้อยก็ยังลาวต่างคน๚ กูมมานน้อยเป็นโสมคันคาก ท่อว่าผิวอ่อนน้อยเหลืองเหลื่อมดัง

manuscript #12

ຄຳ ພໍກໍບາຽສໍຕອງກະດານໜີບຂຽນຂີ໣ ລຽນເລັກຕັງລົງໄວຈີງຫາຽ᪫ ຍັງຈັກມີບູດໂຕໄທກູມ໡ານປະສູ໣ອອກວັນນີ ຕັງຫາກດູ
คำ พ่อก็บายสอต้องกะดานหนีบเขียนขีด เลียนเลกตั้งลงไว้จิงหาย๚ ยังจักมีบุดโตไท้กูมมานปะสูดออกวันนี้ ตั้งหากดู

ປະເສິ໣ແທບູນລຳໂລກລືພະເຮິຽ᪫ ອັນວາກູມ໡ານເຈົາເປັນໂສມຄັນຄາກ ກໍຫາກກັບເພັ໣ພຽາອົງເຈົາຢູໃນ
ปะเสิดแท้บุนล้ำโลกลือพะเอย๚ อันว่ากูมมานเจ้าเป็นโสมคันคาก ก็หากกับเพ็ดพยาองเจ้าอยู่ใน

᪫ ເຈົາກໍບັງຕົນໄວເວລາປະສູ໣ອອກ ຄັນວາມົ໣ຊາ໣ຕູຈັງເມິອໜາຫາກຈີເຮິອງ᪫ ໂສມເສ໢ົາທາວຄືອີນລົງຫຼໍ ໑໔
๚ เจ้าก็บังตนไว้เวลาปะสูดออก คั้นว่ามดชาดตูจังเมื่อหน้าหากจิเฮือง๚ โสมเสลาท้าวคืออินลงหล่อ ๑๔

ໄດເມິອໜາຫາກຈີເຫັນ᪫ ທາວນີບໍໃສເຊິອພາລາຜາງຊົວສັງແລວ ກໍຫາກແມນສັບພະຍູເກິ໣ມາຄູນຄຳ᪫ ອັນແຕຊູມພູພືນ
ได้เมื่อหน้าหากจิเห็น๚ ท้าวนี้บ่ใส่เชื้อพาลาผางชั่วสังแล้ว ก็หากแม่นสับพะยูเกิดมาคูนค้ำ๚ อันแต่ชุมพูพื้น

manuscript #13

ຈັກກະວານມະນູ໣ສະໂລກເຣົານີ ຍັງຈັກໄດສືບສາງເປັນເຈົາຜູດຽວ᪫ ພະຢາຄຶ໣ຍາກງໍການສີງສັນໃດ ຍັງຈັກທົງຄຳສູກເພິອບູນບາທາວ
จักกะวานมะนุดสะโลกเรานี้ ยังจักได้สืบส้างเป็นเจ้าผู้เดียว๚ พะอย่าคึดยากงอกานสิ่งสันใด ยังจักทงคำสูกเพื่อบุนบาท้าว

ຣາຊາໄທຝັງຄຳໜໍກຼາວ ພະກໍຊົມຊືນຕານຍໍຍອງວາດີ᪫ ພະກໍຍໍຍືນໃຫສີບສີງເງີນຄຳ ຖົມ໡ະນາຄູນໝູໝໍ
ราชาไท้ฝังคำหน่อกล่าว พะก็ชมชื่นต้านยอย้องว่าดี๚ พะก็ยอยื่นให้สิบสิ่งเงินคำ ถมมะนาคุนหมู่หมอ

ທວາຽຄີວ᪫ ເງິນຄຳພອມອາພອນທູກສີງ ທານທອ໣ໃຫເຂົາເຈົາຊູຄົນ ເຂົາກໍແປະບາ໣ພືນຍໍໃສຈອມຫົວ
ทวายคิ้ว๚ เงินคำพ้อมอาพอนทุกสิ่ง ทานทอดให้เขาเจ้าซุคน เขาก็แปะบาดพื้นยอใส่จอมหัว

ອຳລາເລິຽພາກຄືນເມິອຫອງ᪫ ແຕນັນເຫິງນານໄດ໑໓ຫຼາຽຂອບມາແລວ ສີແຈມເຈົາບາທາວໃຫຽສູງ᪫ ທໍວາໂສມບາທາວຍັງເປັນ
อำลาเลยพากคืนเมือห้อง๚ แต่นั้นเหิงนานได้ ๑๓ หลายขอบมาแล้ว สีแจ่มเจ้าบาท้าวใหย่สูง๚ ท่อว่าโสมบาท้าวยังเป็น

manuscript #14

ຄັນຄາກ ສຽງປາກເຈົາດູແມງມວນຫູ᪫ ແຕນັນທາວກໍຄຶ໣ຢາກໄດເມັຽມີງມາຊົມ ກໍຈີງທູນພູທອນພະຍອ໣ເມິອງເປັນເຈົາ
คันคาก เสียงปากเจ้าดูแมงม่วนหู๚ แต่นั้นท้าวก็คึดอยากได้เมียมิ่งมาชม ก็จิงทูนพูทอนพะยอดเมืองเป็นเจ้า

ທານໂທ໣ທອນພະເພິງຊີວີ໣ ຂໍກູນາໂຜ໣ຜາຽປາງນີ᪫ ຂ຾ຢາກທົງແທນແກວຜາສາ໣ເສົາດຽວພະເຮິຽ ກັບທັງກັນ
ทานโทดทอนพะเพิ่งชีวิด ขอกูนาโผดผายปางนี้๚ ข้อยอยากทงแท่นแก้วผาสาดเสาเดียวพะเอย กับทั้งกัน-

ລະຍາແທບທຽມພໍຮ຾᪫ ເມິອນັນພູທອນທາວຈາລະຈາດອມແມ ເຈົານວຽແກວຕາຂ຾ຢາຈາພໍທອນ᪫ ອັນວາໂສມ
ละยาแทบเทียมพอฮ้อย๚ เมื่อนั้นพูทอนท้าวจาละจาดอมแม่ เจ้านวยแก้วตาข้อยอย่าจาพอทอน๚ อันว่าโสม

ສີເຈົາຍັງເປັນຄັນຄາກຢາໄດຄຶ໣ອາວເອິອຄຳນັນບໍຄືພໍນາ᪫ ທາວກໍອອ໣ໆຕານຈາພໍທັງຕອມ ຜີວາລີງແລໂສມກໍຫາກຄືຈີງແທ ᪫᪫
สีเจ้ายังเป็นคันคากอย่าได้คึดอาวเอื้อคำนั้นบ่คือพ่อนา๚ ท้าวก็ออด ๆ ต้านจาพ่อทั้งต่อม ผิว่าลิงแลโสมก็หากคือจิงแท้ ๚๚

manuscript #15

ຕາມແຕບູນສົງໃຫສົມພານເລິອກແລບຣູດີ ຍາມເມິອບູນສົງໃຫຄືນຳມາກນອງພໍເຮິຽ᪫ ເມິອນັນປິ໣ຕາໄທໂສມບາອ຾ອີນ ເຈົາ
ตามแต่บุนส่งให้สมพานเลือกแลบรูดี ยามเมื่อบุนส่งให้คือน้ำมากนองพ่อเอย๚ เมื่อนั้นปิดตาไท้โสมบาอ้อยอีน เจ้า

ກໍຍັງໜູມນ຾ຜ໢າແຈງສວາ໣ຄອງແທນໍ᪫ ແນມທໍໂສມແພງແກວເປັນຄົນສົມຊະອາ໣ເມິອໃດ ພໍຈັກເວັນມອບ
ก็ยังหนุ่มน้อยผลาแจ้งสวาดค่องแท้นอ๚ แนมท่อโสมแพงแก้วเป็นคนสมซะอาดเมื่อใด พ่อจักเวนมอบ

ບານວຽງໃຫແກບາພໍແລວ ແຕນັນໂສມເສ໢ົານ຾ກູມ໡ານຄັນຄາກ ເຈົາກໍເນັຽລະຈາກໄທທູນນີວເລິກລາ᪫
บ้านเวียงให้แก่บาพ่อแล้ว แต่นั้นโสมเสลาน้อยกูมมานคันคาก เจ้าก็เนียละจากไท้ทูนนิ้วเลิกลา๚

ເຈົາກໍແຍງແທນແກວຊະນອນອາ໣ເມັງຄຳ ເນົາບັນທົມຢູພ຾ນອນແລງ᪫ ເຖິງຕູ໣ຕັງເທົາຮອ໣ກອງເດິກ ກາຍເວລາພອກ
เจ้าก็แยงแท่นแก้วชะนอนอาดเม็งคำ เนาบันทมอยู่พ้อยนอนแลง๚ เถิงตุดตั้งเท่าฮอดกองเดิก กายเวลาพอก

manuscript #16

ຄົນນອນສຽງ᪫ ທາວກໍອັທ᩠ᨵິະຖານໄຫວອີນພົມຜາຽຜໍ ຫຼີງໂລກຢຽມເຫັນຂ຾ຢູພ຾ແດທອນ᪫ ບູນກໍສາງແສນຊາ໣ປາລະມີ ຈົງໃຫ
คนนอนเสี่ยง๚ ท้าวก็อัทธิถานไหว้อินพมผายผ่อ หลีงโลกเยี่ยมเห็นข้อยอยู่พ้อยแดทอน๚ บุนก็ส้างแสนชาดปาละมี จงให้

ເຫັນທັນຕາຊ຾ປອງຄູນຄຳ᪫ ທາວກໍອັທ᩠ᨵິະຖານໄຫວອີນພົມຜາຽຜໍ ຫຼີງໂລກຢຽມເຫັນຂ຾ຢູພ຾ແດທອນ᪫ ທາວ
เห็นทันตาซ่อยป้องคูนค้ำ๚ ท้าวก็อัทธิถานไหว้อินพมผายผ่อ หลีงโลกเยี่ยมเห็นข้อยอยู่พ้อยแดทอน๚ ท้าว

ກຼາວແລວສະເດັ໣ປາອັທ᩠ᨵິຖານ ແຕນັນຫີນເສລາແທນອີນເລິຽກະດາງ᪫ ເມິອນັນສັກໂກໄທອີນຕາຕົນປະເສັ໣
กล่าวแล้วสะเด็ดป่าอัทธิถาน แต่นั้นหินเสลาแท่นอินเลยกะด้าง๚ เมื่อนั้นสักโกไท้อินตาตนปะเส็ด

ຫຼີງໂລກກວາງເຫັນທາວຢູພ຾᪫ ພະກໍສະເສັ໣ແຕຟາເຮັວຮີບລົງມາ ແປງວີມານຄຳຄໍສູງເສົາແກວ᪫ ທາງຍາວໄດແສນ
หลีงโลกกว้างเห็นท้าวอยู่พ้อย๚ พะก็สะเส็ดแต่ฟ้าเฮ็วฮีบลงมา แปงวิมานคำคอสูงเสาแก้ว๚ ทางยาวได้แสน

manuscript #17

ວາເປັນເຂັດຍອ໣ຊໍຝາສູງໄດໝືນວາ᪫ ມີທັງ໗ປະການແກວພີທູນເປັນຍອ໣ ສັບພະຮູບພອມລາຽລອມເຣິອຄຳ᪪ ເດັຽລະດາ໣ດວຽດວງ
วาเป็นเขดยอดช่อฟ้าสูงได้หมื่นวา๚ มีทั้ง ๗ ปะกานแก้วพีทูนเป็นยอด สับพะรูบพ้อมลายล้อมเรือคำฯ เดียละดาดด้วยดวง

ດອກບົວເຄິງກໍມີ ກີນນະລີແຝງປອງລົມເຝິອນຝືນ᪫ ອີນກໍນີລະມີ໣ໄວສັບພະສີງອາພອນ ທັງສັງວານ
ดอกบัวเคิ่งก็มี กินนะลีแฝงป้องลมเฝื่อนฝืน๚ อินก็นิละมิดไว้สับพะสิ่งอาพอน ทั้งสังวาน

ເຊິ໣ຄຳເພິງມາວ᪫ ຝູງໝູກາລະພຶກຜາທີບອອນເປັນຖັນ ທັງຈັນມັນຫືນຫອມໂຣຽເຣົາ᪫ ພາຽບົນກັງ
เชิดคำเพิงมาว๚ ฝูงหมู่กาละพึกผาทีบอ่อนเป็นถัน ทั้งจันมันหื่นหอมโรยเร้า๚ พายบนกั้ง

ພີມານເດັຽລະດາ໣ ຊະພາ໣ພອມພາເຂົາເຄິອງຄຳ᪫ ພືນລວາ໣ແກວຢູແຜນມະຫານີນ ພາຽໃນມີແທນຄຳພໍຣ຾᪫ ອີນ
พิมานเดียละดาด ซะพาดพ้อมพาเข้าเคื่องคำ๚ พื้นลวาดแก้วอยู่แผ่นมหานิน พายในมีแท่นคำพอร้อย๚ อิน

manuscript #18

ກໍນີລະມີ໣ໄວຫໍປາງຜາສາ໣ ນຳທຽງຕັງເຕມໄວອາງຄຳ᪫ ອີນກໍນີລະມີ໣ໄວບໍບວນທູກຊີງ ພະກໍພັ໣ຫອບອູມເອົາທາວຢູໃນ
ก็นิละมิดไว้หอปางผาสาด น้ำเที่ยงตั้งเตมไว้ในอ่างคำ๚ อินก็นิละมิดไว้บ่บวนทูกซิ่ง พะก็พัดหอบอุ้มเอาท้าวอยู่ใน

ວາງບົວໄວເທັງໝອນເໜີອແທນຫຼັບຄ຾ໆມີຣູເມິອຄີງ᪫ ອີນກໍເອົານາງແກວອູດອນກູລູທີບ ມາໃຫເປັນມີງ
วางบัวไว้เท็งหมอนเหนือแท่นหลับค่อย ๆ มิรู้เมือคีง๚ อินก็เอานางแก้วอุดอนกุลุทีบ มาให้เป็นมิ่ง

ເໜົາທຽມທາວຮວມສະຖານ᪫ ວາງນາງໄວທຽມບາຄັນຄາກຈີງແລວ ແລວຈີງສະເດັ໣ດວນຂຶນເມິອຝາສູສວັນ᪫
เหน้าเทียมท้าวฮ่วมสะถาน๚ วางนางไว้เทียมบาคันคากจิงแล้ว แล้วจิงสะเด็ดด่วนขึ้นเมือฟ้าสู่สวัน๚

ແຕນັນນາງແພງແກວອູດອນກູະລູະທີບ ນາງກໍປູກແຈມເຈົາບາທາວຕືນຕົນ᪫ ບາກໍລູກນັງແລວຫຼີງລຳໄປມາ ກໍຈີງເຫັນນາງ
แต่นั้นนางแพงแก้วอุดอนกุลุทีบ นางก็ปุกแจ่มเจ้าบาท้าวตื่นตน๚ บาก็ลุกนั่งแล้วหลีงล้ำไปมา ก็จิงเห็นนาง-

manuscript #19

ງາມຢູເຝອແຝງຂາງ᪫ ເຫັນທັງໂຮງຫຼວງກວາງແສງວາສູ໣ຜໍ ພືນສວາ໣ແກວມະນີລວນໂສ໣ໃສ᪫ ມີທັງກາລະພຶກພອມເດັຽລະດາ໣
งามอยู่เฝือแฝงข้าง๚ เห็นทั้งโฮงหลวงกว้างแสงวาสุดผ่อ พื้นสวาดแก้วมะนีล้วนโสดใส๚ มีทั้งกาละพึกพ้อมเดียละดาด

ສັບພສັນ ກໍເພິອບູນບາຄານເກິ໣ມີມາພອມ ກໍຈີງຄຶ໣ຮູງຮູບູນມາກອັ໣ທິຖານ ເລິຽເລົາຖາມນາງ
สับพสัน ก็เพื่อบุนบาคานเกิดมีมาพ้อม ก็จิงคึดฮู่งฮู้บุนมากอัดทิถาน เลยเล่าถามนาง-

ງາມຊູອັນຂໍແຈງ᪫ ອັນນີເມິອງອີນລືເມິອງຄົນພາຽລູມນັນເດ ຂ຾ກໍດູຫຼາກແທນາງແກວລູກໃຜ
งามซุอันขอแจ้ง๚ อันนี้เมืองอินลือเมืองคนพายลุ่มนั้นเด ข้อยก็ดูหลากแท้นางแก้วลูกใผ

ອັນວາຜາສາ໣ກວາງ ຄືດັງເມິອງເວັນ ແມນວາໂສມນາງງາມດັງສາວສວັນຝາ᪫ ເມິອນັນນາງແກວອູດອນກູະລູະທີບ
อันว่าผาสาดกว้าง คือดังเมืองเว็น แม้นว่าโสมนางงามดังสาวสวันฟ้า๚ เมื่อนั้นนางแก้วอุดอนกุลุทีบ

๑๐

manuscript #20

ບອກເຫັ໣ໃຫບາທາວຊູອັນ᪫ ອັນນີເມິອງຄົນແທນະຄອນຫຼວງພະພໍຈີງແລວ ອີນກໍລົງສາງໄວປະສົງໃຫແກບາ
บอกเหดให้บาท้าวซุอัน๚ อันนี้เมืองคนแท้นะคอนหลวงพะพ่อจิงแล้ว อินก็ลงส้างไว้ปะสงให้แก่บา

ພະເຮິຽ᪫ ຂ຾ກໍຢູປະເທັ໣ຫອງອູະດອນກູະລູະທີບພາຽພູນ ອີນກໍໄປຫອບອູມ໡າໃຫແກບາແທ
พะเอย๚ ข้อยก็อยู่ปะเทดห้องอุดอนกุลุทีบพายพู้น อินก็ไปหอบอุ้มมาให้แก่บาแท้

ແລວ᪫ ຂ຾ຫາກເປັນເມັຽເຈົາຈອມຫົວຫຼວງຊາ໣ ບັ໣ນີບູນສົງໃຫຮຽງເຈົາແທບທຽມ᪫ ແຕນັນ
แล้ว๚ ข้อยหากเป็นเมียเจ้าจอมหัวหลวงชาด บัดนี้บุนส่งให้เฮียงเจ้าแทบเทียม๚ แต่นั้น

ບາກໍຝັງກອນຕານນາງງາມໄຂຄາວ ອົກເມິຽມາງປະໂລມອ຾ອີນສງວນ᪫ ທາວກໍຍີນດີໄດເມັຽຂວັນຜູປະເສິ໣ ກໍຈີງລະຄາບ
บาก็ฝังกอนต้านนางงามไขคาว อกเมยม้างปะโลมออยอีนสงวน๚ ท้าวก็ยินดีได้เมียขวันผู้ปะเสิด ก็จิงละคาบ

manuscript #21

ໄວເອົາເສິອນູງທົງ᪫ ແລວເລົາແຍງອາງນຳທີພ໤ະໂສ໣ອີນຕາ ບາໄທເລິຽອາບລີງາມແຍມ᪫ ບໍລະບວນແລວສະເດັ໣ມາ
ไว้เอาเสื้อนุ่งทง๚ แล้วเลาแยงอ่างน้ำทิพพะโสดอินตา บาไท้เลยอาบลีงามแย้ม๚ บอละบวนแล้วสะเด็ดมา

ເຖິງແທນຜາທີບພອມບາທາວນູງທົງ᪫ ແຫວນໃສນີວສູບສອ໣ສັງວານ ນາງຍີງຍໍມາລາກີນຫອມ
เถิงแท่นผาทีบพ้อมบาท้าวนุ่งทง๚ แหวนใส่นิ้วสุบสอดสังวาน นางยีงยอมาลากิ่นหอม

ຖວາຽທາວ᪫ ບາໄທທາວທວາຽທົງຣົ໣ທະຮວງ ຈັນທະກີນຄູະໂຮຽເຣົາຫືນຫອມ᪫ ສອງແຈມເຈົາ
ถวายท้าว๚ บาไท้ท้าวทวายทงรดทะฮวง จันทะกิ่นคุโฮยเร้าหื่นหอม๚ สองแจ่มเจ้า

ທົງຮູບເສ‍ມິກັນ ຄືດັງອີນຕາທຽມແທບສາວສວັນຝາ᪫ ເມິອນັນບາສີແກວກົມ໡ານຄັນຄາກ ບາກໍອູມແຈມເຈົານາງແກວ
ทงฮูบเสมอกัน คือดังอินตาเทียมแทบสาวสวันฟ้า๚ เมื่อนั้นบาสีแก้วกมมานคันคาก บาก็อุ้มแจ่มเจ้านางแก้ว

๑๑

manuscript #22

ຈູບຊົມ᪫ ບັ໣ນີບູນຄູນແກວອີນຕານຳສົງສົມແລວ ຍາໄດຄາຄາ໣ແຄວຊະຖານໝັນໝືນປ໢ີ᪫ ສອງກໍອີນໆ ອ຾ໆ ອີນ ຊົມເສ‍ນ
จูบชม๚ บัดนี้บุนคูนแก้วอินตานำส่งสมแล้ว ยาได้คาคาดแค้วซะถานหมั้นหมื่นปลี๚ สองก็อีน ๆ อ้อย ๆ อีน ชมเสน่

ສອງເສ‍ນຫາຫາກອ໣ກັນອໍລະອີງ᪫ ຄືດັງຕີ໣ຈີ໣ຈຳກະແຈແກວກອມແກວ᪫ ດີແກສອງຊົມຊອບຍີນຊະອອນ
สองเสน่หากอดกันออละอีง๚ คือดังติดจิดจำกะแจแก้วก่อมแก้ว๚ ดีแก่สองชมชอบยินซะออน

ອົກນອອນ ຍູທາງຊົມກີນແກວປະໂລມຊອນຊາງຊອນສອງສ‍ນູກຊອນຍີນກະສັນອົກສັນ ຊົມຊູດູຊອນ
อกนออน ยูทางชมกิ่นแก้วปะโลมซ้อนช่างซ้อนสองสนุกซ้อนยินกะสันอกสั่น ชมชูดูช้อน

ປະສົງຝັນດັງຝັນ᪫ ຮັກບໍມີອີມຣັກບໍມີອີມໄດຊາກຈວບເສ‍ນຫາ ສອງສົມພາວແບງສ໢າປັນປອນ᪫ ຮັກບໍມີເປິ໣ນອງ
ปะสงฝันดังฝัน๚ ฮักบ่มีอิ่มฮักบ่มีอิ่มได้ซากจวบเสน่หา สองสมพาวแบ่งสลาปันป้อน๚ ฮักบ่มีเปิดนอง

manuscript #23

ຈີ໣ທະເຈັ໣ຊະບາຽບາງ ຍູທາງສອງຊົມຮັກກອ໣ກັນອຳອີງ᪫ ຄຳຮັກມາອືບເອົາຂ໢າແດ໣ເດິອນຫົກ ວາຈັກກີນໆ ລຶກໍໃສການ
จิดทะเจดซะบายบาง ยูทางสองชมฮักกอดกันอ้ำอิ่ง๚ คำฮักมาอึบเอาขลาแดดเดือนหก ว่าจักกิน ๆ ลึก็ใส่ก้าน

ຈີກີນໄດ᪫ ດີແກເສ‍ນຝັນພັນທະນັງຣ຾ຮອບ ທາວກໍຍໍຫອບອູມພະນາງນ຾ຄ຾ເຄີຽ᪫ ເລິຽເລົາເຖິງ
จี่กีนได้๚ ดีแก่เสน่ฝันพันทะนังร้อยฮอบ ท้าวก็ยอหอบอุ้มพะนางน้อยค่อยเคย๚ เลยเล้าเถิง

ຍາມຄາຽອໍລະຊອນໃກຮູງໄກກໍຕົບປີກຊັນຂັນທາທົວເມິອງ᪫ ແຕນັນສອງແຈມເຈົາລູກອາບສົງສີ ບໍ
ยามคายออละชอนใก้ฮุ่งไก่ก็ตบปีกชันขันท้าทั่วเมือง๚ แต่นั้นสองแจ่มเจ้าลุกอาบสงสี บอ-

ລະບວນທົງແທນຄຳຮຽງຊອນ᪫ ເຂົາທີບພອມໝາກເຄິງເຕັມພາ ຍູທາງສອງນົງແພງນັງເສິວຽຮຽງຊອນ᪫ ພໍເມິອກີນແລວ
ละบวนทงแท่นคำเฮียงซ้อน๚ เข้าทีบพ้อมหมากเคิ่งเต็มพา ยูทางสองนงแพงนั่งเสวยเฮียงซ้อน๚ พอเมื่อกินแล้ว

๑๒

manuscript #24

ຂັນສ໢າຮຽງພາງ ເສິວຽໝາກແລວຊົມຊະອືນຕໍກັນ᪫ ແຕນັນຊາວເມິອງພອມຫຼີງເຫັນຜາສາ໣ ຕັງເຄິງຫອງກາງຄູມ
ขันสลาเฮียงพาง เสวยหมากแล้วชมซะอื้นต่อกัน๚ แต่นั้นชาวเมืองพ้อมหลีงเห็นผาสาด ตั้งเคิ่งห้องกางคุ้ม

ໃຫຽສູງ᪫ ເຂົາກໍຊແຊວໆທວງທັງເມິອງສຽງສ‍ນັນ ບາງພອງປົບແລນເຕັນໄປຢາມລຳແຍງ᪫ ອືທື
ใหย่สูง๚ เขาก็ซะแซว ๆ ท่วงทั้งเมืองเสียงสนั่น บางพ่องปบแล่นเต้นไปอยามลำแยง๚ อื้อทื่อ

ພອມຊາວເມິອງມາເບິງ ທູກໝູທາວຍໍຍອງວາງາມ᪫ ອັນນີຮ຾ທີອີນແປງສາງວີໄຊຍົນຫຼັງໃຫຽຍີງແລວ
พ้อมชาวเมืองมาเบิ่ง ทุกหมู่ท้าวยอย้องว่างาม๚ อันนี้ฮอยที่อินแปงส้างวิไชยนหลังใหย่ยิ่งแล้ว

ຕັງຫາກງາມຍີງແຍມຫຼີງແລວບໍເປິ໣ເປັນ᪫ ຕັງຫາກອາສະຈັນແທລືຊາໃນໂລກເຮົານີ ຕັງຫາກຄວນງຶ໣ງໍພໍຊະດູງສັນສາຽ᪫
ตั้งหากงามยิ่งแย้มหลีงแล้วบ่เปิดเป็น๚ ตั้งหากอาสะจันแท้ลือชาในโลกเฮานี้ ตั้งหากควนงึดง้อพอซะดุ้งสั่นส่าย๚

manuscript #25

ແຕນັນຜູໃສທາວພຽາເອກຣາຊາພະກໍລີລາຊະເດັ໣ອອກຊານມົນກວາງ᪫ ພະກໍແລະຫຼີງຢຽມຫໍສູງຫຼັງໃຫຽ ເມິນມູງແຈງຈີງຣູ
แต่นั้นผู้ใส่ท้าวพยาเอกราชาพะก็ลีลาซะเด็ดออกชานมนกว้าง๚ พะก็และหลีงเยี่ยมหอสูงหลังใหย่ เมินมุงแจ้งจิงรู้

ຣົມເພິງອັນນີວີໄຊຍົນແກວກູານຄັນຄາກຈີງແລວ ພະກໍສະເດັ໣ດວນຍາຽໄປຂຶນລຳດູ᪫ ແມນວາ
รมเพิงอันนี้วิไชยนแก้วกู่กานคันคากจิงแล้ว พะก็สะเด็ดด่วนยายไปขึ้นลำดู๚ แม้นว่า

ເທວີແກວມາດາພະແມກໍດີ ນາງກໍສະເດັ໣ດວນຂຶນໄປຢຽມລຳຄ຾᪫ ແມນວາສາວສ‍ນົມພອມທາສີໃຊຊວງກໍດີ
เทวีแก้วมาดาพะแม่ก็ดี นางก็สะเด็ดด่วนขึ้นไปเยี่ยมลำคอย๚ แม้นว่าสาวสนมพ้อมทาสีใช้ช่วงก็ดี

ເຂົາກໍຊົມຊືນພອມກັນຂຶນຊູນາງ ແມນວາເສ‍ນາພົນແພນແສນໂກ໣ກໍດີ ເຂົາກໍຊົມຊືນພອມກັນຂຶນຊູຄົນ᪫ ແຕນັນພູທອນ
เขาก็ชมชื่นพ้อมกันขึ้นซุนาง แม้นว่าเสนาพนแพนแสนโกดก็ดี เขาก็ชมชื่นพ้อมกันขึ้นซุคน๚ แต่นั้นพูทอน

๑๓

manuscript #26

ຂຶນເມິອປາງຜາສາ໣ ຮອ໣ທີເຄົາປັກຕູແກວປອງຄຳ᪫ ພະກໍລີງຜໍຢຽມເຫັນແທນບາລັງຄຳ ລຽນຖັນແຖວເຮິອເຮິອງພໍຣ຾ ຜາສາ໣
ขึ้นเมือปางผาสาด ฮอดที่เค้าปักตูแก้วป่องคำ๚ พะก็ลีงผ่อเยี่ยมเห็นแท่นบาลังคำ เลียนถันแถวเฮื่อเฮืองพอร้อย ผาสาด

ກວາງໄດຊົວແສນວາ ຄ຾ດູໄກຊົວຕາພໍຢຽມ᪫ ພະກໍຍີນຂາມຢຽມມະຫານີນໃສສອງ ຄືດັງນຳວັງກວາງເລິກ
กว้างได้ชั่วแสนวา คอยดูไกชั่วตาพอเยี่ยม๚ พะก็ยินข้ามเยี่ยมมะหานินใสส่อง คือดังน้ำวังกว้างเลิก

ຂຽວ᪫ ເຂົາກໍຕັ໣ສອງຮູເໝິອນດັງລັ໣ສ‍ມີ ກໍຈີງແຂງໃຈຍົກຍາງໄປທັງຢານ᪫ ແມນວາສາວສ‍ນົມພອມເທວີພະແມ
เขียว๚ เขาก็ตัดสองฮูเหมือนดังลัดสมี ก็จิงแข็งใจยกย่างไปทั้งอย้าน๚ แม้นว่าสาวสนมพ้อมเทวีพะแม่

ກໍດີ ເຂົາກໍເລິຽຢຳເຂົາທັງປານ(ຢອມ)ສັນສາຽ᪫ ແມນວາເສນາພອມພົນແພນແສນໂກ໣ກໍດີ ເຂົາກໍເລິຽຢຳເຂົາທັງຢານຢອມຂາມ
ก็ดี เขาก็เลยยำเขาทั้งปาน(ยอม)สั่นส่าย๚ แม้นว่าเสนาพ้อมพนแพนแสนโกดก็ดี เขาก็เลยยำเขาทั้งอย้านยอมขาม

manuscript #27

ພູທອນທາວຫຼີງເຫັນສອງອອນ ສະຖິ໣ແທນແກວງາມແຍມເກິງກັນ᪫ ຄຶດັງອີນຕາແຕມພົມປະສົງຂຽນຮູບ ກໍຫາກງາມ
พูทอนท้าวหลีงเห็นสองอ่อน สะถิดแท่นแก้วงามแย้มเกิ่งกัน๚ คือดังอินตาแต้มพมปะสงเขียนฮูบ ก็หากงาม

ນີງແຍມພະອີນ ແຕມໃສໂສມ᪫ ຄືດັງເກິ໣ແຕຝາສະເດັຈ໨ດວນລົງມາ ເຂົາກໍລີງແລດູບໍເຕັມຕາຢຽມ᪫
นิ่งแย้มพะอิน แต้มใส่โสม๚ คือดังเกิดแต่ฟ้าสะเด็จด่วนลงมา เขาก็ลีงแลดูบ่เต็มตาเยี่ยม๚

ແຕນັນພູທອນຂຶນເມິອໃນເຖິງແທນ ສອງແຈມເຈົາປະນົມໄຫວ ພໍຕົນ᪫ ພະຈີງໄຂກອນຕານຖາມບາ
แต่นั้นพูทอนขึ้นเมือในเถิงแท่น สองแจ่มเจ้าปะนมไหว้ พอตน๚ พะจิงไขกอนต้านถามบา

ນົງຖາວ ສອງແຈມເຈົາແພງລານລູກເຣົາແລະລືທາວກໍປະນົມມືໄຫວຂານຄຳພະພໍ ເຜິອຂ຾ເປັນລູກເຈົາບູນກວາງ
นงถาว สองแจ่มเจ้าแพงล้านลูกเราและลือท้าวก็ปะนมมือไหว้ขานคำพะพ่อ เผือข้อยเป็นลูกเจ้าบุนกว้าง

๑๔

manuscript #28

ບອ໣ເມິອງແທແລວ᪫ ອັນນີວີມານແກວພຽາອີນຜາຽໂຜ໣ຈີງແລວນີລະມີ໣ໃຫຄືນນີຊູອັນພະເຮິຽ᪫ ແມນວານາລີນ຾ ນາງງາມຮຽງ
บอดเมืองแท้แล้ว๚ อันนี้วิมานแก้วพยาอินผายโผดจิงแล้วนิละมิดให้คืนนี้ซุอันพะเอย๚ แม้นว่านาลีน้อย นางงามเฮียง

ຄູຮຽມນີ ອີນກໍມາໃຫຄືນນີແທບທຽມ᪫ ຊືວານາງງາມແກວອູດອນກູະລູະທີບ ພາຽພູນ ເຈົາ
คู่เฮียมนี้ อินก็มาให้คืนนี้แทบเทียม๚ ชื่อว่านางงามแก้วอุดอนกุลุทีบ พายพู้น เจ้า

ກໍຍໍຍົກອູມມາໃຫແທບທຽມ᪫ ອັນວາເວລາກຽວກັບເປັນຄັນຄາກ ຂ຾ກໍລາລົ໣ໄວເສັຽແລວຫຼາໂສມພະ
ก็ยอยกอุ้มมาให้แทบเทียม๚ อันว่าเวลาเกี่ยวกับเป็นคันคาก ข้อยก็ลาลดไว้เสียแล้วหล้าโสมพะ

ເຮິຽ ແຕນັນພະພໍເຈົາ ຟັງພາກກູມ໡ານ ພະກໍຍີນດີຊົມຊືນຈາຈົງຕານ᪫ ພະກໍທວາຽມືອູມເອົາບາຊົມຈູບ ບັ໣ນີ
เอย แต่นั้นพะพ่อเจ้า ฟังพากกูมมาน พะก็ยินดีชมชื่นจาจงต้าน๚ พะก็ทวายมืออุ้มเอาบาชมจูบ บัดนี้

manuscript #29

ສີແຈມເຈົາແພງລານຮູບງາມພໍແລວ᪫ ແມນວາເທວີແກວມາດາພະແມກໍດີ ເຈົາກໍອູມລູກໃພນາງແກວຈູບຊົມ᪫ ບັ໣
สีแจ่มเจ้าแพงล้านฮูบงามพอแล้ว๚ แม้นว่าเทวีแก้วมาดาพะแม่ก็ดี เจ้าก็อุ้มลูกใพ้นางแก้วจูบชม๚ บัด-

ນີບູນມີໄດ ນາງງາມຜູປະເສິ໣ ມາຢູຊອນທຽມທາວທູນທວງແມແລວ ᪫᪫ລ᪫ ແມນວາຮ຾ຂວບເຂົາຍາຂາ໣ໄມ
นี้บุนมีได้ นางงามผู้ปะเสิด มาอยู่ซ้อนเทียมท้าวทูนทวงแม่แล้ว ๚๚ล๚ แม้นว่าฮ้อยขวบเข้าอย่าขาดไม-

ຕີ ຈົງໃຫຍືນແສນປ໢ີຢູເຝິອແຝງທາວ᪫ ພະກໍເມິອຈາຕານ ປະໂລມຂວັນ ໒ ອອນ ແມແຈມເຈົາໂລມທາວ
ตี จงให้ยืนแสนปลีอยู่เฝือแฝงท้าว๚ พะก็เมือจาต้าน ปะโลมขวัน ๒ อ่อน แม่แจ่มเจ้าโลมท้าว

ເລົາຖາມ᪫ ອັນວາຄາບແຈມເຈົາໄວທີທາງໃດ ເຈົາຈົງລອງເອົາມາໃຫແລຫຼີງຢຽມ᪫ ທາວກໍບາຽເອົາໄດຄາບພະອົງອັນເກົາ ᪫
เล่าถาม๚ อันว่าคาบแจ่มเจ้าไว้ที่ทางใด เจ้าจงลองเอามาให้แลหลีงเยี่ยม๚ ท้าวก็บายเอาได้คาบพะองอันเก่า ๚

๑๕

manuscript #30

ໃຫແກແມແຈມເຈົາບາຽແລວລຳແຍງ᪫ ຍາບໆເຫຼິອມຄືແຜນຈັງໂກປືລືລີງແຜດູຄືເສິອ᪫ ນາງຈີງເອົາແພງໄວເປັນມູງຄູນ
ให้แก่แม่แจ่มเจ้าบายแล้วลำแยง๚ ยาบ ๆ เหลื่อมคือแผ่นจังโก้ปื้อลื่อลีงแผ่ดูคือเสื้อ๚ นางจิงเอาแพงไว้เป็นมุงคุน

ໃນອູບ ອັນນີຂອງຫຼາກແທຄູນຄຳກໍຈີງມີ᪫ ແຕນັນບາສີທາວກູມ໡ານຄັນຄາກເຈົາກໍເອົາຜາທີບ
ในอูบ อันนี้ของหลากแท้คูนคำก็จิงมี๚ แต่นั้นบาสีท้าวกูมมานคันคากเจ้าก็เอาผาทีบ

ລົວມາໃຫທອ໣ທານ᪫ ຝູງໝູສາວສ‍ນົມນ຾ນາລີໃຊຊວງ ເຂົາກໍຍູທາງໄດທົງເອຊູຄົນ᪫ ພະພໍ
ลัวมาให้ทอดทาน๚ ฝูงหมู่สาวสนมน้อยนาลีใช้ช่วง เขาก็อยู่ทางไดทงเอ้ซุคน๚ พะพ่อ

ເຈົາທັງແມມາດາ ຍູທາງຂົນເອົາເມິອໃສເຍັຽເຫຼິອລົນ ທາວກໍຢາຽປັນໃຫເສ‍ນາຝູງໄພ ເຂົາກໍຊົມຊືນພອມເອົາໄດຫາບໜີ᪪
เจ้าทั้งแม่มาดา อยู่ทางขนเอาเมือใส่เยียเหลือล้น ท้าวก็อยายปันให้เสนาฝูงไพ่ เขาก็ชมชื่นพ้อมเอาได้หาบหนีฯ

manuscript #31

ຝູງໝູພົນແພນທາວອະນັນນອງແສນໂກ໣ ຍູທາງໄດທົງເອຊູຄົນ᪫ ຝູງໝູຄົນທູກໄຮຂົນເອົາພໍຫາບ ເຂົາກໍສູກຢູຍອນບູນ
ฝูงหมู่พนแพนท้าวอะนันนองแสนโกด ยูทางไดท่งเอ้ซุคน๚ ฝูงหมู่คนทุกไฮ้ขนเอาพอหาบ เขาก็สุกอยู่ย้อนบุน

ເຈົາເຫຼິມງຳ᪫ ເຈົາສະວາງໃຫເປັນທານອັນປະເສິ໣ ກໍບໍສຽງຍັງລົນຢູເລິງ᪫ ປາງນັນຄົນຫຼາຽລົນທັງ
เจ้าเหลิ่มงำ๚ เจ้าสะวางให้เป็นทานอันปะเสิด ก็บ่เสี่ยงยังล้นอยู่เลิง๚ ปางนั้นคนหลายล้นทั้ง

ເມິອງສ‍ນູກຍີງ ເຂົາກໍປະໄປໄວຫຼາຝາຽບໍເຂັນ᪫ ຝູງສຳເຊິອນ຾ໜົມສາວຮາມ ເຂົາກໍຍີນດີສູກດີ໣ມືຫຽນ
เมืองสนุกยิ่ง เขาก็ปะไปไว้หล้าฝ้ายบ่เข็น๚ ฝูงส่ำเชื้อน้อยหน่มสาวฮาม เขาก็ยินดีสุกดีดมือเหี้ยน

ກ຾᪫ ແຕນັນນາງແພງແກວອູະດອນກູລູະທີບ ຕັກໜໍເຂົາຢາຽໃຫທອ໣ທານະ ເສ‍ນາໄທພົນຫານແສນໂກ໣ເຂົາກໍ
ก้อย๚ แต่นั้นนางแพงแก้วอุดอนกุลุทีบ ตักหน่อเข้าอยายให้ทอดทานะ เสนาไทพนหานแสนโกดเขาก็

๑๖

manuscript #32

ກີນອີມແລວເຫຼິອລົນຫາບຫນີ᪫ ເດັຽລະດາ໣ລົນຝູງໝູຄົນຂໍ ເຂົາກໍຍີນດີສູກຮວມບູນສອງເຈົາ᪫ ນາງກໍບາຽຕັກໃຫ
กินอิ่มแล้วเหลือล้นหาบหนี๚ เดียละดาดล้นฝูงหมู่คนขอ เขาก็ยินดีสุกฮ่วมบุนสองเจ้า๚ นางก็บายตักให้

ເຂົາເອົາພໍຫາບ ຍັງເລົາເຕັມປາກໝໍເຫຼິອລົນຢູເລິງ᪫ ຝູງໄພນ຾ທູກໝູຊາວເມິອງ ເຂົາວາງນາເສັຽ
เขาเอาพอหาบ ยังเล่าเต็มปากหม้อเหลือล้นอยู่เลิง๚ ฝูงไพ่น้อยทุกหมู่ชาวเมือง เขาวางนาเสีย

ບໍໄຖຫົວຈືນ᪫ ຍູທາງທົງຜືນຜາອາພອນທິພ໤ະອາ໣ ເອໂອ໣ຢອງຊົມຫຼີນບາວສາວແຕນັນຜູຜານພືນ
บ่ไถหัวจื่น๚ อยู่ทางท่งผืนผ้าอาพอนทิพพะอาด เอ้โอดย้องชมหลี้นบ่าวสาวแต่นั้นผู้ผ่านพื้น

ພຽາເອັກຣາຊາ ພະກໍເຕິນເສນາຊູຄົນມາພອມ᪫ ບັ᩠ᨯນີເຮົາຈັກເວັນເມິອງໃຫກູມ໡ານຄັນຄາກຈີງແລວ ຝູງໄພນ຾ມາພອມ
พยาเอกราชา พะก็เตินเสนาซุคนมาพ้อม๚ บัดนี้เฮาจักเวนเมืองให้กูมมานคันคากจิงแล้ว ฝูงไพ่น้อยมาพ้อม

manuscript #33

ແຫນ᪫ ເຖິງເມິອວັນໜາເຊົາໄຊຽະໂຊກຍາມດີ ເຣົາຈັກເຊິນກູມ໡ານສູຫໍສົງນຳແຕນັນເສນາພອມປະນົມກອນໂດຽອາ໣
แหน๚ เถิงเมื่อวันหน้าเช้าไชยะโชกยามดี เราจักเชินกูมมานสู่หอสงน้ำแต่นั้นเสนาพ้อมปะนมกอนโดยอาด

ຝູງໝູເສເນັ໣ພອມທູນເຈົາປຳລື᪫ ພໍເມິອເຖິງຍາມເຊົາມະຫາໄຊຽໂຊກໃຫຽ ຝູງໄພນ຾ມາພອມພຳ
ฝูงหมู่เสเนดพ้อมทูนเจ้าปำลือ๚ พอเมื่อเถิงยามเช้ามะหาไชยโชกใหย่ ฝูงไพ่น้อยมาพ้อมพ่ำ

ມວນ᪫ ຢາຽຢັງໄວປະຄິໄຊເດັຽລະດາ໣ພີດານມູງລວາ໣ໄວຫຼາຽຖອງຮົມພຽງ᪫ ຄືນໆກອງເດັຽລະດາ໣ພົນ
ม่วน๚ อยายยังไวปะคิไชเดียละดาดพีดานมุงลวาดไว้หลายถองฮมเพียง๚ คืน ๆ กองเดียละดาดพน

ແພນ ສົນໆປູສາ໣ທາງຢາຽໄວ᪫ ເຂົາກໍລີລາຂຶນເມິອໃນກົມຂາບ ຂໍເຊິນພະແຈມເຈົາບາທາວສູຫᩬໍວານັນ ᪫ ᪫
แพน สน ๆ ปูสาดทางอยายไว๚ เขาก็ลีลาขึ้นเมือในก้มขาบ ขอเชินพะแจ่มเจ้าบาท้าวสู่หอว่านั้น ๚ ๚

๑๗

manuscript #34

ແຕນັນ ຜູທອນທາວສະເດັຈສູຫᩬໍສົງ ເຂົາກໍເອົາກອງຕີເສັບນັນເນິອງກອງ᪫ ພໍເມິອສອງສະເດັຈເຂົາຫᩬໍສົງຮຽງຄູ ᪫
แต่นั้น ผูทอนท้าวสะเด็จสู่หอสง เขาก็เอากองตีเส็บนั่นเนืองกอง๚ พอเมื่อสองสะเด็จเข้าหอสงเฮียงคู่ ๚

ອີນທະລາ໣ເຈົາຍໍນຳໂສ໣ສົງ᪫ ພະກໍຍໍຍັງນຳຄັນທີສົງໂສ໣ ສົງອອນນ຾ສອງເຈົາໃຫຍືນ᪫ ພໍ
อินทะลาดเจ้ายอน้ำโสดสง๚ พะก็ยอยังน้ำคันทีสงโสด สงอ่อนน้อยสองเจ้าให้ยืน๚ พอ

ເມິອອີນສົງແລວສະເດັ໣ເມິອອາກາ໣ ພະບາ໣ເຈົານາງທາວເລົາສົງ᪫ ຝູງໝູເສ‍ນາພອມກັນສົງ
เมื่ออินสงแล้วสะเด็ดเมืออากาด พะบาดเจ้านางท้าวเลาสง๚ ฝูงหมู่เสนาพ้อมกันสง

ແລວຢາ ສອງແຈມເຈົາຍົວລະຍາຽອອກມາ᪫ ສອງກໍເລິຽສະເດັ໣ຂຶນເມິອເທັງເຖິງແທນ᪫ ສຽງເສັບເທົາທະລັງຝາ
แล้วอย่า สองแจ่มเจ้ายัวละยายออกมา๚ สองก็เลยสะเด็ดขึ้นเมือเท็งเถิงแท่น๚ เสียงเส็บเท่าทะลังฟ้า

manuscript #35

ຢັງເຢິອນ᪫ ສຽງເສັບພອມທັງຄູຽຂານເພັງ ອໍຣະຊອນສຽງຄູຽເພັງແຄນໄສ᪫ ມີທັງເພລີຕອງແຖເພິນສຽງມວນ ສຽງ
ยังเยื่อน๚ เสียงเส็บพ้อมทั้งคูยขานเพ็ง ออระชอนเสียงคูยเพ็งแคนไส๚ มีทั้งเพลีตองแถเพินเสียงม่วน เสียง

ພາ໣ຄອງດັງຫາວຄືນເລັງ᪫ ທູກທີພອມສຽງເສັບມົນຕີ ອໍລະຊອນ ສຽງກອມສຫູອຳອີງ᪫ ສອງ
พาดค้องดังห้าวคืนเล็ง๚ ทุกที่พ้อมเสียงเส็บมนตี ออละชอน เสียงกอมสหูอำอีง๚ สอง

ກໍຍູສ‍ນູກລົນຈຽມປາງຜາສາ໣ ຄືດັງໄດຢູຫອງເມິອງຟາຝາກສວັນ᪫ ເມິອນັນພູທອນທາວຣາຊາ
ก็ยูสนุกล้นเจียมปางผาสาด คือดังได้อยู่ห้องเมืองฟ้าฝากสวัน๚ เมื่อนั้นพูทอนท้าวราชา

ເອັກກະລາ໣ ພະກໍເວັນມອບບານເມິອງໃຫແກບາ᪫ ກັບທັງໂຍທາທາວພົນຫານແສນໂກ໣ ຊາງເລິກໄດຕົວຫາວ
เอกกะลาด พะก็เวนมอบบ้านเมืองให้แก่บา๚ กับทั้งโยทาห้าวพนหานแสนโกด ช้างเลิกได้ตัวห้าว

๑๘

manuscript #36

ໝືນສານ᪫ ຖວາຽແກຜູປະເສິ໣ທາວເປັນອາ໣ໃນມະນູ໣ ເປັນຣາຊາເຂິອນແຂງເມິອງບານ᪫ ອັ໣ສາມັາມະໂນໄວແວນຍີງ
หมื่นสาน๚ ถวายแก่ผู้ปะเสิดท้าวเป็นอาดในมะนุด เป็นราชาเขื่อนแข็งเมืองบ้าน๚ อัดสาม้ามะโนไวแว่นยิ่ง

ນັບເລິອກໄດຖວາຽທາວໝືນຕົວ᪫ ນາລີນ຾ນົງງາມໜາໜູນນັບເລິອກໄດຖວາຽທາວ
นับเลือกได้ถวายท้าวหมื่นตัว๚ นาลีน้อยนงงามหน้าหนุนนับเลือกได้ถวายท้าว

ສີພັນ᪫ ໃຫແກຜູປະເສິ໣ທາວເປັນອາ໣ລືຊາຍູທາງຊົມເສ‍ນຫາຊູນາງຊົມຊອບ᪫ ແຕນັນຣາຊາໄທ
สี่พัน๚ ให้แก่ผู้ปะเสิดท้าวเป็นอาดลือชายูทางชมเสน่หาซุนางชมชอบ๚ แต่นั้นราชาไท้

ປີ໣ຕາຕົນພໍ ພະກໍຫາຊືທາວຄູນຄຳນັງເມິອງ᪫ ຊືວາຣາຊາທາວພຽາຫຼວງຄັນຄາກ ຈັກກະແພນແຜວໄຊໂຍແພ
ปิตตาตนพ่อ พะก็หาชื่อท้าวคูนคำนั่งเมือง๚ ชื่อว่าราชาท้าวพญาหลวงคันคาก จักกะแพนแผ้วไชโยแพ้

manuscript #37

ໝູມານ᪫ ຍາບໆເຫຼິອມໄກວແກວງຍາມອນ ສາວສ‍ນົມທັງສີພັນແຝງເຝົາ᪫ ແມນວາໄທເລັກນ຾ຂັາມະຫາ໣ໄທບັງກໍ
หมู่มาน๚ ยาบ ๆ เหลื่อมไกวแกว่งยามอน สาวสนมทั้งสี่พันแฝงเฝ้า๚ แม้นว่าไทเลกน้อยข้ามะหาดไทบังก็

ດີ ພະກໍຫານາມເຂົາຊູຄົນຈີງແຈງ᪫ ຊຶວາຄົນເຊັງຊັນຂາລາຽຂຽດຕະປາ໣ ມາຢູເຝົາ
ดี พะก็หานามเข้าซุคนจิงแจ้ง๚ ชื่อว่าคนเช็งชั้นขาลายเขียดตะปาด มาอยู่เฝ้า

ແຫນເຈົາຢູໃນ᪫ ນັນເລິອກໄດ໓ພັນຂາມະຫາ໣ເຂົານັນສັກເມິອກອອກລາຽຢ຾ແຂງຂາ᪫
แหนเจ้าอยู่ใน๚ นั้นเลือกได้ ๓ พันข้ามะหาดเขานั้นสักเมือกออกลายย้อยแข้งขา๚

ແມນວາພຽາແສນຜູແຂງເມິອງຕາງຣາ໣ ຊືວາພຽາອຶງເປົາສຽງຫາວບໍກົວ᪫ ຍາມເມິອບອກໄພນ຾ຕົກແຕງ
แม้นว่าพยาแสนผู้แขงเมืองต่างราด ชื่อว่าพญาอึงเป่าเสียงห้าวบ่กัว๚ ยามเมื่อบอกไพ่น้อยตกแต่ง

๑๙

manuscript #38

ການເມິອງ ມັນກໍອຶງໆສຽງປາວດັງປານຄອງ᪫ ພຽາຈັກໄທແຂງເມິອງຕາງລາ໣ ຊືວາພຽາກົບຫຼວງເຂິອນແຂງ
กานเมือง มันก็อึง ๆ เสียงป่าวดังปานค้อง๚ พญาจักไทแขงเมืองต่างลาด ชื่อว่าพญากบหลวงเขื่อนแขง

ເມິອງບານ᪫ ໝືນລູກທາວຕົກແຕງການໃນ ຊືວາຂູນຂຽດໂມຈອມເຈົາແຕງແປງ᪫ ຄົນໃນຫອງ
เมืองบ้าน๚ หมื่นลูกท้าวตกแต่งกานใน ชื่อว่าขุนเขียดโม้จอมเจ้าแต่งแปง๚ คนในห้อง

ກາງໂຣງໄທເສັບ ຊືວາໂປກໄບໃນຄູມເສັບພະອົງ᪫ ພູທອນທາວປົງນາງແລວຢາ ເສເນັ໣ພອມ
กางโรงไทเส็บ ชื่อว่าโปกไบในคุ้มเส็บพะอง๚ พูทอนท้าวปงนางแล้วอย่า เสเนดพ้อม

ທູນໄຫວຈືຈຳ᪫ ຊະພູພອມຝູງໝູໂຍທາ ເຂົາກໍປະນົມມືນົບຢູເຝິອແຝງເຝົາ᪫ ຜາສາ໣ກວາງໄດຊົວພັນວາ ເສນາ
ทูนไหว้จื่อจำ๚ ชะพูพ้อมฝูงหมู่โยทา เขาก็ปะนมมือนบอยู่เฝือแฝงเฝ้า๚ ผาสาดกว้างได้ชั่วพันวา เสนา

manuscript #39

ຫຼວງນັງເນິອງເຫຼິອລົນ᪫ ທວນໆກອງໆເສັບມົນຕີ ອໍຣະຊອນລືດັງສວັນເມິອງຝາ᪫ ແຕນັນຣາຊາໄທພຽາຫວງ
หลวงนั่งเนืองเหลือล้น๚ ทวน ๆ กอง ๆ เสบมนตี ออละชอนลือดังสวันเมืองฟ้า๚ แต่นั้นราชาไท้พญาหวง

ຄັນຄາກ ເສິວຽລາ໣ໄດເປັນເຈົາແຜນດີນ᪫ ເຊັງຊາເທົາຂົງເຂັ໣ຊູມພູ ສົມພານ
คันคาก เสวยลาดได้เป็นเจ้าแผ่นดิน๚ เช็งชาเท่าขงเขดชุมพู สมพาน

ແຂງຂົມໄທທັງຄາຽ᪫ ແມນວາກະສັ໣ຕີໄທໂລກາໃນໂລກເຣົານີ ກໍຫາກມາສວຽເຈົາບູນ
แขงข่มไททั้งคาย๚ แม้นว่ากะสัดตีไท้โลกาในโลกเรานี้ ก็หากมาส่วยเจ้าบุน

ກວາງຊູພຽາ᪫ ແມນວານາໂຄເຈົາພຽາຫຼວງນາກໃຫຽ ອອກຈາກນຳມາໄຫວບາ໣ຄຳ᪫ ໄດໝູແກວສັບພະ
กว้างซุพญา๚ แม้นว่านาโคเจ้าพยาหลวงนากใหย่ ออกจากน้ำมาไหว้บาดคำ๚ ได้หมู่แก้วสับพะ-

๒๐

manuscript #40

ສີງເງິນຄຳມວນມາຖວາຽແກບາບູນກວາງ᪫ ສັກກູະນາພອມພົງຄ‍ນານົກແຂກເຂົາກໍບີນຄອບໄດຮວງເຂົາອອກມາ
สิ่งเงินคำมวนมาถวายแก่บาบุนกว้าง๚ สักกุนาพ้อมพงคนานกแขกเขาก็บินคอบได้ฮวงเข้าออกมา

᪫ ຂົນໃສເລົາຖວາຽບາ໣ພູທອນ᪫ ເຕັມເຍັຽຫຼວງຊູຫຼັງພັນເລົາ᪫ ທູກສີງພອມເຜິງຕໍແຕນ
๚ ขนใส่เล้าถวายบาดพูทอน๚ เต็มเยียหลวงซุหลังพันเล้า๚ ทูกสิ่งพ้อมเผิ้งต่อแตน

ເຫຼິອງ ເຂົາກໍເອົາຮັງມາຊູຕົວຖວາຽເຈົາ᪫ ພວກໂຄຮາຽພຽາເສິອເຫຼິອງໂຄງໄດໝູ᪫ ເນິອ
เหลือง เขาก็เอาฮังมาซุตัวถวายเจ้า๚ พวกโคฮ้ายพญาเสือเหลืองโค่งได้หมู่๚ เนื้อ

ມາພອມຖວາຽ᪫ ໝີເໝິອງພອມພຶງຄ‍ນາເອິກດາງ ເຂົາກໍຂົບຈີກໄມຢືນໃຫທອ໣ຖວາຽ᪫ ກົບຂຽດພອມພຽາອຶງ
มาพ้อมถวาย๚ หมีเหมืองพ้อมพึงคนาเอิกดาง เขาก็ขบจิกไม้ยืนให้ทอดถวาย๚ กบเขียดพ้อมพญาอึ่ง

manuscript #41

ໃນໄພ ເຂົາກໍມາມວນຫຼາຽເສັບຈອມໄທທາວ᪫ ແມນວາພຽາສານຊາງສັ໣ທັນຂາວເຜິອກ ເຂົາກໍຂາບໄຫວຖວາຽທາວ
ในไพ เขาก็มามวนหลายเส็บจอมไท้ท้าว๚ แม้นว่าพญาสานช้างสัดทันขาวเผือก เขาก็ขาบไหว้ถวายท้าว

ຊູຕົນ ນັບອານໄດ໘ໝືນ໔ພັນຕົວ ເທວະດານຳຂີວມາຖວາຽເຈົາ᪫ ອັ໣ສະໄນມາຕົວຂາວງາມ
ซุตน นับอานได้ ๘ หมื่น ๔ พันตัว เทวะดานำขี่วมาถวายเจ้า๚ อัดสะไนม้าตัวขาวงาม

ຂາວເຜິອກເດິນໄພມາຊູຕົວຊົມເຈົາ᪫ ນັບອານໄດ໓ໝືນ໔ພັນຕົວ ເທວະດານຳຂວີມາຖວາຽເຈົາ
ขาวเผือกเดินไพมาซุตัวชมเจ้า๚ นับอานได้ ๓ หมื่น ๔ พันตัว เทวะดานำขวี่มาถวายเจ้า

᪫ ອັ໣ສາມັາຕົວງາມຂາວເຜິອກ ເດິອໄພມາຊູຕົວຊົມເຈົານັບອານໄດ໓ໝືນ໔ພັນຕົວ ເທວະດານຳຂີມາຖວາຽເຈົາ
๚ อัดสาม้าตัวงามขาวเผือก เดือไพมาซุตัวชมเจ้านับอานได้ ๓ หมื่น ๔ พันตัว เทวะดานำขี่มาถวายเจ้า

๒๑

manuscript #42

ແມນວາໜໍເງິນພອມໜໍຄຳແກວຫຼາກ ກໍຫາກບູະອອກມາແວ໣ລອມວຽງແກວຢູຊະລອນ᪫ ແມນວາກົງຈັກແກວ
แม้นว่าหน่อเงินพ้อมหน่อคำแก้วหลาก ก็หากบุออกมาแวดล้อมเวียงแก้วอยู่ซะลอน๚ แม้นว่ากงจักแก้ว

ຊະເດັ໣ມາຕັງຢູ ເທວະດາຍົກໜວຽແກວຖວາຽເຈົາພະຍອ໣ເມິອງ᪫ ແຕນັນຣາຊາໄທພຽາ
ซะเด็ดมาตั้งอยู่ เทวะดายกหน่วยแก้วถวายเจ้าพะยอดเมือง๚ แต่นั้นราชาไท้พญา

ຫຼວງຄັນຄາກ ຂຶນຂີວຈັກກະແຜນແຜວທຽານດັນດວນໄປ᪫᪫᪫ ພະກໍຜັນຜາ໣ອອມຂົງເຂັ໣
หลวงคันคาก ขึ้นขี่วจักกะแผ่นแผ้วทยานดั้นด่วนไป๚๚๚ พะก็ผันผาดอ้อมขงเขด

ຊູມພູ ຜາຽຜັນເປິອງດັງລົມປີວເປິອງ᪫ ພະກໍຜາຽຜັນເຂົາເບັງຊອນຜາສາ໣ ພະກໍລົ໣ເຄິອງແກວຍໍໄວທີສູງ᪫ ຍາບໆເຫຼິອມ
ชุมพู ผายผันเปื้องดังลมปิวเปื้อง๚ พะก็ผายผันเข้าเบ็งชอนผาสาด พะก็ลดเคื่องแก้วยอไว้ที่สูง๚ ยาบ ๆ เหลื่อม

manuscript #43

ໃສສອງເຣິອງແສງເປັນດັງກົງຕາວັນເມິອຍາມຍັງເຊົາ᪫ ກໍບໍທູກຂ‍ມອ໣ໄຮສັບພະສີງເງິນຄຳ ເທວະດານຳນອບມາ
ใสส่องเรืองแสงเป็นดังกงตาวันเมื่อยามยังเช้า๚ ก็บ่ทุกขมอดไฮ้สับพะสิ่งเงินคำ เทวะดานำนอบมา

ຖວາຽເຈົາ᪫ ສອງກະສັ໣ໄທປະສົງທານທູກເມິອ ຝູງໄພນ຾ເຫຼິອລົນຮັງມີ᪫ ເຂົາກໍແຊວ
ถวายเจ้า๚ สองกะสัดไท้ปะสงทานทุกเมื่อ ฝูงไพ่น้อยเหลือล้นฮังมี๚ เขาก็แซว

ໆທາງສາທູການທູກໝູ ຝູງທວຽຄາຍໍຍອງຊູຄົນ᪫ ເຣົາກໍສະບາຽດວຽສົມພານພະບາ໣᪫
ๆ ทางสาทุกานทุกหมู่ ฝูงทวยค้ายอย้องซุคน๚ เราก็สะบายด้วยสมพานพะบาด๚

ເປັນແຕບູນກອນກີເຮົາສາງແຕຫຼັງ᪫ ພະພໍເຈົາທັງແມມາດາ᪫ ເຈົາກໍຍີນຊະບາຽສູກເພິງບູນບາທາວ᪫ ᪫
เป็นแต่บุนก่อนกี้เฮาส้างแต่หลัง๚ พะพ่อเจ้าทั้งแม่มาดา๚ เจ้าก็ยินซะบายสุกเพิ่งบุนบาท้าว๚ ๚

๒๒

manuscript #44

ແມນວາຮ຾ປະເທັ໣ທາວເມິອງຕາງຫຼາຽພຽາ ເຂົາກໍຍີນຊະບາຽບານໄພໄທທັງຄາຽ᪫ ຝູງໝູເສນາພອມພົມແພນ
แม้นว่าฮ้อยปะเทดท้าวเมืองต่างหลายพญา เขาก็ยินซะบายบ้านไพ่ไททั้งคาย๚ ฝูงหมู่เสนาพ้อมพมแพน

ແສນໂກ໣ ເຂົາກໍສູກຢູຍອນບູນເຈົາເຫຼິອມງຳ᪫ ພະບໍຄຶ໣ຍາກງໍຄຳຝາຽເມິອງໃດ
แสนโกด เขาก็สุกอยู่ย้อนบุนเจ้าเหลื่อมงำ๚ พะบ่คึดยากงอคำฝ้ายเมืองใด

ຢູທາງທົງຄຳສູກດັງສວັນເມິອງຝາ᪫ ຄົນເກິ໣ມາຊາ໣ນັນອາຍູຮອ໣ແສນປ໢ີ ຍູທາງທົງ
ยูทางทงคำสูกดังสวันเมืองฟ้า๚ คนเกิดมาชาดนั้นอายุฮอดแสนปลี ยูทางทง

ຄຳສູກບໍເຄິອງຄຳຮອນ᪫ ອັນວາຄຳຕາຽນີບໍມີໃຜຮູຂາວເສັຽແລວ ຍູທາງເອໂອ໣ຢອງຊົມຫຼີນບາວສາວ᪫
คำสูกบ่เคืองคำฮ้อน๚ อันว่าคำตายนี้บ่มีใผฮู้ข่าวเสียแล้ว ยูทางเอ้โอดอย้องชมหลี้นบ่าวสาว๚

manuscript #45

ນັບແຕພູທອນທາວເສິວຽເມິອງເປັນໃຫຽ ຣ຾ຂວບເຂົາລະດູຕັງທາຽປ໢ີ᪫ ກໍຈີງຝັນອູບບາ໣ຮາຽບັງເກິ໣ກຳເວັນ
นับแต่พูทอนท้าวเสวยเมืองเป็นใหย่ ร้อยขวบเข้าละดูตั้งท้ายปลี๚ ก็จิงฝันอุบบาดฮ้ายบังเกิดกำเวน

ມາຖອງເຖິງຖືກບາໄທທາວ᪫ ກໍຈີງປັງເກິ໣ແຍງໄດຂວບ໗ປ໢ີ ຝົນບໍຕົກຮວາຽຮຳໄຮນາ
มาถองเถิงถืกบาไท้ท้าว๚ ก็จิงปังเกิดแยงได้ขวบ ๗ ปลี ฝนบ่ตกฮวายฮำไฮ่นา

ຕາຽແລງ᪫ ຝູງໝູນັ໣ທີວັງຫຼວງເຂິນຂາ໣ ຝູງໝູແມນຳນ຾ເລິຽແຫງຂາ໣ເຂິນ᪫ ᪫
ตายแล้ง๚ ฝูงหมู่นัดทีวังหลวงเขินขาด ฝูงหมู่แม่น้ำน้อยเลยแห้งขาดเขิน๚ ๚

ແຕນັນລູກງາໄມເປັນຄວັນຄູງເມັກ ຄືດັງໄຝຝາໄໝແມນຳ ທັງຮອນແຜນດີນ᪫ ເມິອນັນຊະພັງພອມ
แต่นั้นลูกง่าไม้เป็นควันคุ้งเมก คือดังไฝฝ้าไหม้แม่น้ำ ทั้งฮ้อนแผ่นดิน๚ เมื่อนั้นซะพั่งพ้อม

๒๓

manuscript #46

ທູກໝູເສນາ ເຂົາກໍທູນຮາຊາພະຍອ໣ເມິອງເປັນເຈົາ᪫ ບັ໣ນີຝົນບໍຕິ໣ຢາ໣ຍ຾ຮຳແຜນທໍລະນີ ຜິ໣ຜ໢ະເລິຽເລົາ
ทุกหมู่เสนา เขาก็ทูนฮาชาพะยอดเมืองเป็นเจ้า๚ บัดนี้ฝนบ่ติดอยาดย้อยฮำแผ่นทอละนี ผิดผละเลยเล้า

ຫາຽເສັຽສຽງ᪫ ສັນໃດໃຫຝົນລົງຮຳແຜນ ບໍກວາເລົາຜຽາຜຽນຜໍເຫັນ᪫ ຝູງຂາ
หายเสียเสี่ยง๚ สันใดให้ฝนลงฮำแผ่น บ่กว่าเลาผยาเผี่ยนผ่อเห็น๚ ฝูงข้า

ທູນບາ໣ພືນຍຳຂ‍ນອມພູທອນກໍກາວເຫຼິອແຮງຄຶ໣ບໍຖອງເຖິງໄດ᪫ ເມິອນັນພູມີໄທພຽາ
ทูนบาดพื้นย้ำขนอมพูทอนก็ก่าวเหลือแฮงคึดบ่ถ่องเถิงได้๚ เมื่อนั้นพูมีไท้พญา

ຫຼວງຄັນຄາກ ພະກໍໄຂປານຕານສຽງຫາວບໍກົວ᪫ ອັນວາເມິອງເຮົານີເອົາຝົນເປັນຮາກສູເຮິຽ ຍາມເມິອເສິອຕາງ
หลวงคันคาก พะก็ไขปานต้านเสียงห้าวบ่กัว๚ อันว่าเมืองเฮานี้เอาฝนเป็นฮากสูเอย ยามเมื่อเสือต่าง

manuscript #47

ຕາງດາວມາຣືຍາ໣ເລັວ᪫ ອັນນີຄອງປັ໣ຖົມເຖົາບູລານສອນສັງມາແລວ ສູຈົງຍຳລືໄດເມິອໜາຢາລືມນັນ
ต่างด้าวมารือยาดเล็ว๚ อันนี้คองปัดถมเถ้าบูลานสอนสั่งมาแล้ว สูจงย้ำลือได้เมื่อหน้าอย่าลืมนั้น

ເນິ᪫ ຄັນວາເຈົາກຼາວຕານຈາຮີ໣ຄອງເມິອງເສ‍ນາທູນລືນຳຄຳເວົາ᪫ ອັນວາຝັງເກິຽ
เนอ๚ คั้นว่าเจ้ากล่าวต้านจาฮีดคองเมืองเสนาทูนลือนำคำเว้า๚ อันว่าฝั่งเกย

ແລງຮອນເດິ໣ຫຼາຽປ໢ີດັງນີ ເຣົາຈັກຖາມນາເຄນາຄະເນົາໃນນຳ᪫ ອັນວາພຽາຈົບ
แล้งฮ้อนเดิดหลายปลีดังนี้ เราจักถามนาเคนาคะเนาในน้ำ๚ อันว่าพญาจบ

ເພັ໣ດີຫຼີແຮງ ກະທາສັນໃດກໍຫາກເປັນສັນນັນ ເຂົາກໍທັນເອົາແກວເງິນຄຳມາສວຽ ເຈົາຈັກໄປທຽວ
เพ็ดดีหลีแฮง กะทำสันใดก็หากเป็นสันนั้น เขาก็ทันเอาแก้วเงินคำมาส่วย เจ้าจักไปเที่ยว

๒๔

manuscript #48

ບານຖາມເຄົາເຫັ໣ຝົນກອນເນິ᪫ ຄານວາເຈົາກຼາວແລວສະເດັ໣ລວງລົງໄປ ທົງກົງຈັກຜັນຜຽອງຜາ໠᪫ ກົງຈັກ
บานถามเค้าเหดฝนก่อนเนอ๚ คานว่าเจ้ากล่าวแล้วสะเด็ดล่วงลงไป ทงกงจักผันผยองผาบ๚ กงจัก

ຜັນຜາ໠ຊະມູ໣ຫຼວງຍະວາງເປັນແຕເຕຊະແກວນັ໣ທີນຳບໍໄຫຼ ພະກໍຫຼີວລວງເຂົາເຖິງນາກ
ผันผาบซะมุดหลวงยะวางเป็นแต่เตชะแก้วนัดทีน้ำบ่ไหล พะก็หลี้วล่วงเข้าเถิงนาก

ນາໂຄ ເຂົາກໍເຫັນພູທອນຂາບທູນທັງຢານ᪫ ເມິອນັນນາໂຄໄຫວພຽາຫຼວງໂດຽດວນ
นาโค เขาก็เห็นพูทอนขาบทูนทั้งอย้าน๚ เมื่อนั้นนาโคไหว้พญาหลวงโดยด่วน

ເປັນເຫັ໣ຮອນເມິອງເຈົາສີງໃດແຕນັນພູທອນທາວພຽາຫຼວງຄັນຄາກ ພະກໍໄຂກະດີກອນຫຼາວໝາຽແໝຖ຾
เป็นเหดฮ้อนเมืองเจ้าสิ่งใดแต่นั้นพูทอนท้าวพญาหลวงคันคาก พะก็ไขกะดีกอนหลาวหมายแหมถ้อย

manuscript #49

ບັ໣ນີເຮົາກໍເຄິອງໃຈດັງນັ໣ທີຝົນເຂິນຂາ໣ ເຮົາຈົງມາຮອ໣ໄທຖາມເຄົາບໍຝົນ᪫ ອັນວາສົມນັ໣ທີນຳເທໂວໃຜບໍສອງເຫັນ
บัดนี้เฮาก็เคืองใจดังนัดทีฝนเขินขาด เฮาจงมาฮอดไท้ถามเค้าบ่ฝน๚ อันว่าสมนัดทีน้ำเทโวใผบ่ส่องเห็น

ແລວ ກໍຫາກຕົກແຕຝາຝົນແທດັງຝົນແທດັງຝົນ ໃຜຜູເຫັນແທຍາອຳຮີບບອກມາ
แล้ว ก็หากตกแต่ฟ้าฝนแท้ดังฝนแท้ดังฝน ใผผู้เห็นแท้ยาอำฮีบบอกมา

ທອນ ເຮົາຈັກໄປລຳຢຽມດູເຄົາບໍຝົນ᪫ ແຕນັນພຽານາກໄຫວໝາຽບອບພູທອນ
ทอน เฮาจักไปลำเยี่ยมดูเค้าบ่ฝน๚ แต่นั้นพญานากไหว้หมายบอบพูทอน

ຈອມຫົວໄຝຕົນດຽວບໍແວນໜາເຈົາ᪫ ເຣົາຈັກເລົາພາກພືນປາງກອນນີທານກອນເນິ ອັນວາສົນລະທາຈັກ
จอมหัวไฝตนเดียวบ่แว่นหน้าเจ้า๚ เราจักเล่าพากพื้นปางก่อนนิทานก่อนเนอ อันว่าสนละทาจัก

๒๕

manuscript #50

ບໍຝົນມີແທ᪫ ອັນທີສົນ᪫ ອັນທີຍອ໣ເຂົາເສ‍ມັນນັນພຽາອີນເສິວຽລາ໣ຈີງແລວ᪫ ຍັງມີສັ໣ຕະບົວລະພັນແວ໣
บ่ฝนมีแท้๚ อันที่สน๚ อันที่ยอดเขาเสม็นนั้นพญาอินเสวยลาดจิงแล้ว๚ ยังมีสัดตะบัวละพันแวด

ລອມລະວັງອອມດັງດຽວ᪫ ອັນວາເຂົາເສ‍ມັນນັນຍັງສູງສູ໣ຍີງຈີງແລວ ໘ ໝືນ ໔ ພັນໂຍ໣
ล้อมละวังอ้อมดังเดียว๚ อันว่าเขาเสม็นนั้นยังสูงสุดยิ่งจิงแล้ว ๘ หมื่น ๔ พันโยด

ເຂົາເປັນຍອ໣ດາມຍອ໣ສູງ᪫ ດ຾ສັະຕ໧ະບົວລະພັນນັນຍັງສູງພຽງຖອງ ລຳດັບເຂົາສູຖານເສ‍ມິ
เขาเป็นยอดด้ามยอดสูง๚ ดอยสัตตะบัวละพันนั้นยังสูงเพียงถอง ลำดับเข้าสู่ถานเสมอ

ດາມດັງແຄນ᪫ ຍັງມີດ຾ນຶງນັນສູງຖອງເຂົາເສ‍ມັນທີນັນເປັນເມິອງແຖນຢູເສິວຽສົມສາງ᪫ ອັນວາເມິອງແຖນ
ด้ามดังแคน๚ ยังมีดอยนึงนั้นสูงถองเขาเสม็นที่นั้นเป็นเมืองแถนอยู่เสวยสมส้าง๚ อันว่าเมืองแถน

manuscript #51

ຍັງມີນຳຄູງຄາສະໃຫຽ᪫ ແຖນກໍເປັນຜູເຝົາປະສົງຫຼີນສວງເຣິອ᪫ ຍາມເມິອຮວນໆຝາປ໢ີໃໝເດິອນ໖ ເຂົາກໍນຳ
ยังมีน้ำคุงคาสะใหย่๚ แถนก็เป็นผู้เฝ้าปะสงหลี้นสวงเรือ๚ ยามเมื่อฮวน ๆ ฟ้าปลีใหม่เดือน ๖ เขาก็นำ

ເມິອເຖິງແຖນກຼາວຂໍລ຾ຫຼີນ ພຽາແຖນເຈົາບໍມີຂີນຂັ໣ອາ໣᪪ ຍັງເລົາໃຫການຫຼີລ຾ນຳ
เมือเถิงแถนกล่าวขอลอยหลี้น พยาแถนเจ้าบ่มีขีนขัดอาดฯ ยังเลาให้กานหลีลอยน้ำ

ແກວງຫາງ᪫ ສົນໆພອມນາໂຄນາກໃຫຽ ຕີຝາ໣ນຳສງວນຫຼີນຊວງກັນ᪫ ອັນວາສະໃຫຽ
แกว่งหาง๚ สน ๆ พ้อมนาโคนากใหย่ ตีฟาดน้ำสงวนหลี้นซวงกัน๚ อันว่าสะใหย่

ກວາງຣຽກຊືຄູງຄາ ກໍຈີງພັງເພລົງທໍພູເປັນກອນ᪫ ລົມແຂງກາຄືຄົມມີ໣ຂູດກໍເລົາເລິຽຫອບອູມຍໍຖີມໃສເສ‍ມັນ
กว้างเรียกชื่อคุงคา ก็จีงพังเพลงท่อพูเป็นก้อน๚ ลมแขงก้าคือคมมีดขูดก็เลาเลยหอบอุ้มยอถิ้มใส่เสม็น

๒๖

manuscript #52

ຄອນນຳກວາງຝາ໣ລຽມເຂົາເສ‍ມັນ ກໍເລົາເຄັງໆດັງເມັກກະຈວນທ໢າຽຝົງ᪫ ກໍຈີງລົງທົວພືນທໍລະນີໃນໂລກ
คอนน้ำกว้างฟาดเหลี่ยมเข้าเสม็น ก็เลาเคงๆ ดังเมกกะจวนทลายฟ่ง๚ ก็จิงลงทั่วพื้นทอละนีในโลก

ເຣົານີ ຄົນຈີງຣຽກວາສົນລະທີ ໖ ປ໢ີກຼາວມາເຣົາຣູ᪫ ເພິອວາສົມພານເຈົາພູມີ
เรานี้ คนจิงเรียกว่าสนละที ๖ ปลีกล่าวมาเรารู้๚ เพื่อว่าสมพานเจ้าพูมี

ແຂງຂົມ ມະນຸ໣ສະໂລກລຳທັງຄາຽສວຽໄຮ᪫ ແຖນກໍວີຕັກດວຽພູທອນສູກລືນ ກໍຈີງ
แขงข่ม มะนุดสะโลกลำทั้งค่ายส่วยไฮ่๚ แถนก็วิตักด้วยพูทอนสุกลื่น ก็จิง

ຫວງຫາມໄວຝົນຝາບໍໃຫລົງ᪫ ຄອມວານາກກຼາວແລວພະບາ໣ລີງເຫັນ ກໍຈີງຖາມນາໂຄທີທາງຖັນ
หวงห้ามไว้ฝนฝ้าบ่ให้ลง๚ คอมว่านากกล่าวแล้วพะบาดลีงเห็น ก็จิงถามนาโคที่ทางถัน

manuscript #53

ເຄົາ᪫ ອັນວາດາທາງທັນເຄົາເມິອງແຖນຍັງຮອ໣ຮູບໍ ນາກກຼາວຕານທາງຂຶນບໍມີ᪫ ຜີວາເຂົາຂີວກົງຈັກແກວ
เค้า๚ อันว่าดาทางทันเค้าเมืองแถนยังฮอดฮู้บ่ นากกล่าวต้านทางขึ้นบ่มี๚ ผิว่าเขาขี่วกงจักแก้ว

ທຽານໄປຍັງຮອ໣ຮູບໍ ນາກວາຮອ໣ກໍເອ໣ແຕພະແຜນແຜວຈົງເຈົາຜູດຽວ᪫ ອັນເມິອ
ทยานไปยังฮอดฮู้บ่ นากว่าฮอดก็เอดแต่พะแผ่นแผ้วจงเจ้าผู้เดียว๚ อันเมื่อ

ຜາ໠ແພພຽາແຖນລິ໣ທີມາກ ແຖນກໍຈົບເພັ໣ພຽາຄຳຮູສາ໣ຕະສີນ᪫ ນາກກຼາວເວົາ
ผาบแพ้พยาแถนลิดทีมาก แถนก็จบเพ็ดพยาคำฮู้สาดตะสิน๚ นากกล่าวเว้า

ຮູເຫັ໣ທາງໄປດັງນັນ᪫ ກໍຈີງທົງຄຳຄຶ໣ຢູຊີງມີ᪫ ພະຈີງປົງຄຳໃຫນາໂຄພຽານາກຜູຈົງແປງຫົນາງຫົນ
ฮู้เหดทางไปดังนั้น๚ ก็จีงทงคำคึดอยู่ชี่งมี่๚ พะจิงปงคำให้นาโคพยานากผู้จงแปง(หนนาง)หน

๒๗

manuscript #54

ທາງກໍຫັນຄູນຂຶນ᪫ ພໍແຕສູງພຽງພືນເມິອງແຖນ ຊະຖີ໣ຢູນັນເນິ ເຣົາຈັກນຳໝູຊາງພົນຂຶນພາເລວ᪫ ເຮົາ
ทางก็หันคูนขึ้น๚ พอแต่สูงเพียงพื้นเมืองแถน ซะถิดอยู่นั้นเนอ เราจักนำหมู่ช้างพนขึ้นพาเลว๚ เฮา

ຈັກເຕົາດອມພຽາປາວໃນຮູທັງຊູພູຊ຾ແຮງຄູນຂຶນ᪫ ພຽານາກພະພໍໂດຽອາ໣ ພູມີ
จักเต้าดอมพญาป่าวในฮูทั้งชูพูซ่อยแฮงคูนขึ้น๚ พญานากพะพอโดยอาด พูมี

ອຳລາເລິຽສັງຄົນເມິອບານ᪫ ພະກໍທົງກົງຈັກແກວຜັນຄືນເຮັວຮີບຮອ໣ຝັງນຳມີງຊົມ᪫
อำลาเลยสั่งคนเมือบ้าน๚ พะก็ทงกงจักแก้วผันคืนเฮ็วฮีบฮอดฝั่งน้ำมีงชม๚

ພະກໍບາຽເອົາຄອນໄປຕີຈູມປວກ᪫ ເຕຊະຄອນເຝິອນພືນແຜນດີນ᪫ ພຽາປວກຝາວຮີບອອກມາພຽນຫຼາຽຮ຾
พะก็บายเอาค้อนไปตีจูมปวก๚ เตชะค้อนเฝื่อนพื้นแผ่นดิน๚ พญาปวกฝ้าวฮีบออกมาเพียนหลายฮ้อย

manuscript #55

ກືໂກ໣ແສນເຫຼິອລົນ᪫ ທູນສູລີໄຫວພຽາຫຼວງຄັນຄາກ ບັ໣ນີເປັນເຫັ໣ຮອນເມິອງບານຫາງຝົນ᪫ ສູຈີງເອົາ
กือโกดแสนเหลือล้น๚ ทูนสุลีไหว้พญาหลวงคันคาก บัดนี้เป็นเหดฮ้อนเมืองบ้านห่างฝน๚ สูจิงเอา

ກັນພອມຄູນທາງຊ຾ນາມພາຽພູນ ເສັ໣ທີໃຈເສ‍ມັນພູະຂອກດ຾᪫ ຍານານແທຄູນພ໢ັນ
กันพ้อมคูนทางซ่อยนามพายพู้น เส็ดที่ใจเสม็นพูขอกดอย๚ อย่านานแท้คูนพลัน

ເຮັວຮິບ ໃຫຖີບຂຶນເຖິງຝາຮອ໣ແຖນ᪫ ເຮົາຈັກຍໍພົນຂຶນເລັວແຖນມີຍອນໃຫແຖນ
เฮ็วฮีบ ให้ถีบขึ้นเถิงฟ้าฮอดแถน๚ เฮาจักยอพนขึ้นเล็วแถนมีย้อนให้แถน

ຊວຽນຳຝາເມິອງນາກຊູມເຢັນ᪫ ແຕນັນພຽາປອກພອມໂດຽວາ໣ພູນີ ເຂົາກໍເອົາກັນໄປຄູນມີຊາ᪫ ຍາບໆພອມ
ชวยน้ำฟ้าเมืองนากชุ่มเย็น๚ แต่นั้นพญาปอกพ้อมโดยวาดพูนี เขาก็เอากันไปคูนมิช้า๚ ยาบๆ พ้อม

๒๘

manuscript #56

ພຽາປວກທັງມວນ ເຂົາກໍຍົນໆຫຼາຽບໍສັງຂຽາໄດ᪫ ເມິອນັນຣາຊາໄທຊະເດັຈຄືນເຮັວຮີບ ເຖິງທີຜາສາ໣ກວາງ
พญาปวกทั้งมวน เขาก็ย่นๆ หลายบ่สังขยาได้๚ เมื่อนั้นราชาไท้ซะเด็จคืนเฮ็วฮีบ เถิงที่ผาสาดกว้าง

ຈອມເຈົາຢູຄອງ᪫ ເມິອນັນຫືນໆ ພອມພຽານາກໃນສ‍ມູ໣ດູເຫຼິອຫຼາຽບໍສັງຂຽາໄດ᪫
จอมเจ้าอยู่คอง๚ เมื่อนั้นหื่นๆ พ้อมพญานากในสมุดดูเหลือหลายบ่สังขยาได้๚

ແຕນັນເຂົາກໍຜັນຜຽອງອູມຕີ໣ກໍຕັງມັນຂຶນກໍສູງ᪫ ປາກກໍຂົມຕີນຂຶນຄູນຖົມທາງນອກ
แต่นั้นเขาก็ผันผยองอุ้มติดก่อตั้งมั่นขึ้นก่อสูง๚ ปากก็ข่มตีนขึ้นคูนถมทางนอก

ເລິຽແກນໝັນໂດຽດາມດັງພູ᪫ ນັບແຕຄູນທາງໄດ໓ປ໢ີທັ໣ທຽງ ກໍຈີງພຽາຈອມດ຾ຮອ໣ເມິອງແຖນພູນ᪫
เลยแกนหมั้นโดยด้ามดังพู๚ นับแต่คูนทางได้ ๓ ปลีทัดเที่ยง ก็จีงพญาจอมดอยฮอดเมืองแถนพู้น๚

manuscript #57

ຄອມວາບໍລະບວນແລວທັງຫຼາຽລາເລິກ ພຽານາກມາຂາບໄຫວທູນເຈົາບອກໝາຽ᪫ ແຕນັນຮາຊາໄທພຽາ
คอมว่าบอละบวนแล้วทั้งหลายลาเลิก พญานากมาขาบไหว้ทูนเจ้าบอกหมาย๚ แต่นั้นราชาไท้พญา

ຫຼວງຄັນຄາກ ເຈົາກໍຮັບພາກຕານຍໍຍອງວາດີ᪫ ເມິອນັນໂປງໂງງຄອງພຽາຫຼວງ
หลวงคันคาก เจ้าก็ฮับพากต้านยอย้องว่าดี๚ เมื่อนั้นโปงโงงคองพยาหลวง

ເຕິນປາວ ຈັ໣ໄພນ຾ພົນຕືຮີບໂຮມ᪪ ສົນໆແສໃຊຮີບອາຊໄນ ຍົນໆໄປຊູເມິອງຍາ
เตินป่าว จัดไพ่น้อยพนตื้อฮีบโฮมฯ สนๆ แส้ใช้ฮีบอาชไน ย่นๆ ไปซุเมืองอย่า

ຊາ᪫ ຜັດນານໄດ໗ວັນໂຮມໄພ ມາພຳພອມຍາຊາຊູເມິອງ᪫ ແຕນັນຮືນໆພອມພົນພວກຫຼາຽເມິອງ
ช้า๚ ผัดนานได้ ๗ วันโฮมไพ่ มาพ่ำพ้อมอย่าช้าซุเมือง๚ แต่นั้นฮืนๆ พ้อมพนพวกหลายเมือง

๒๙

manuscript #58

ເຂົາກໍເນິອງນອງມາດັງຊາຽໄຫຼແລງ᪫ ແປ໣ໝືນ ໔ ພັນພຽາພອມໃນກົງຊູມພູທີບ ເຂົາກໍໂດຽອາ໣
เขาก็เนืองนองมาดังซายไหลแล่ง๚ แปดหมื่น ๔ พันพญาพ้อมในกงชุมพูทีบ เขาก็โดยอาด

ເລົາມາພອມຊູເມິອງ᪫ ອັນຈັກສັງຂຽາແທພົນແພນມີມາກ᪫ ນັນອານໄດແສນຕືຕີອັອກ
เลามาพ้อมซุเมือง๚ อันจักสังขยาแท้พนแพนมีมาก๚ นั้นอ่านได้แสนตื้อตีอ็อก

ໂຂ᪫ ກູນຊະໂລຊາງພາຽງາມແສນໂກ໣ ມັາມາກລົນແສນຕື໘ອັກໂຂ᪫ ກູນຊະໂລຊາງ
โข๚ กุนชะโลช้างพายงามแสนโกด ม้ามากล้นแสนตื้อ ๘ อักโข๚ กุนชะโลช้าง

ສັ໣ທັນຂາວເຜິກມາຂາບນອມທູນເຈົາຢູຊະລອນ᪫ ນັນອານໄດ໘ໝື໔ພັນຕົວ ກູນຊະໂລມັາເຄິອງຄຳປະສົງຫາງ
สัดทันขาวเผิกมาขาบน้อมทูนเจ้าอยู่ซะลอน๚ นั้นอ่านได้ ๘ หมื่อ ๔ พันตัว กุนชะโลม้าเคื่องคำปะสงหาง

manuscript #59

ພະກໍໂຮມພົນໄດ ກອງຫານຫຼາຽໝູ ຈັ໣ໄພນ຾ໂຮມພອມຊູພຽາ ພໍກໍຫາຍາມໄດວັນຕີໄຊຽະໂຊກ ຍາມອູທັງລາຊາ
พะก็โฮมพนได้ กองหานหลายหมู่ จัดไพ่น้อยโฮมพ้อมซุพญา พ่อก็หายามได้วันตีไชยะโชก ยามอุทั้งลาชา

ພະຍອ໣ເມິອງຍົວລະຍາ໣᪪ ພະກໍເອົານາງແກວອູດອນກູະລູະທີບທົວຂະພາໃຊວງໄປພະບາ໣
พะยอดเมืองยัวละยาดฯ พะก็เอานางแก้วอุดอนกุลุทีบทัวขะพาใช้ช่วงไปพะบาด

ແທບທວງ᪫ ຝັງຍີນຫືນໆກອງໆເສັບຊະບັ໣ໄຊພູນເຍິຮົມເປວຮົມຂາວດວງກັງ᪫ ລີງ
แทบทวง๚ ฟังยินหื้นๆ ก้องๆ เสบซะบัดไชพู้นเยอฮ่มเปวฮ่มขาวดวงกั้ง๚ ลีง

ເຫັນຝູນໆເປິອງປະຄືໄຊໄປກອນພູນເຍິ ພຽານາກເຈົາຍໍນີວບອກທາງ᪫ ຍາມນັນພຽາຄູ໣ພອມພຽາ
เห็นฝุ่นๆ เปื้องปะคือไชไปก่อนพู้นเยอ พญานากเจ้ายอนิ้วบอกทาง๚ ยามนั้นพญาคุดพ้อมพญา

๓๐

manuscript #60

ນາກທຳຊະຫາຽກໍເພິᩬສົມພານພະສັງສອນຂາເຈົາ᪫ ᪫ ບີນບົນຢືນພຶງຄ‍ນານົກປາກໍໄປ ເຂົາກໍບີນແອວລອມ
นากทำซะหายก็เพื่อสมพานพะสั่งสอนข้าเจ้า๚ บินบนยืนพึงคนานกป่าก็ไป เขาก็บินแอ่วล้อม

ພຽາເຈົາຄູ໣ຫຼວງ᪫ ສັ໣ຕົວມີພີ໣ຮາຽເຜິງຕໍແຕນເຫຼິອງກໍໄປ ເຂົາກໍຂັນອາສາ
พญาเจ้าคุดหลวง๚ สัดตัวมีพิดฮ้ายเผิ้งต่อแตนเหลืองก็ไป เขาก็ขันอาสา

ກອນພະອົງມີຢານ᪫ ອືທືພອມບີນບົນມົວມື໣ ຄືນໆກອງຄວງຝາຝັງເຝິອນ᪫ ບີນສອ໣ແສວ
ก่อนพะองมิอย้าน๚ อื้อทื่อพ้อมบินบนมัวมืด คืนๆ ก้องควงฟ้าฝังเฝือน๚ บินสอดแสว

ຄ‍ນາມອ໣ຫົວສີນກໍໄປ ຂັນອາສາຊູຕົວມີຢານ᪫ ຈັງໄຮຮາຽເສິອເຫຼິອງອາຽໂຄງກໍໄປ ຄູມມູມໝີໝູ
คนามอดหัวสินก็ไป ขันอาสาซุตัวมิอย้าน๚ จังไฮฮ้ายเสือเหลืองอ้ายโค่งก็ไป คูมมูมหมีหมู

manuscript #61

ເໝິອຽເຫັນອົມ᪫ ຫຼັງເຝິອພອມຄ‍ນາເຫັນຫາງການກໍໄປ ເຕັນໄຕໄມຄ‍ນາເນິອຄາງລີງ᪫ ເຂົາກໍສາພອມເລັວ
เหมือยเห็นอ้ม๚ หลังเฝือพ้อมคนาเห็นหางก่านก็ไป เต้นไต่ไม้คนาเนื้อค่างลิง๚ เขาก็สาพ้อมเล็ว

ແຖນບໍມີຢອນ ຕະປາກຮອງສຽງຫາວຄືນເຄັງ᪫ ຣາຊະສີພອມພຶງຄ‍ນາໝາຈິກຈອກ
แถนบ่มีอย้อน ตะปากฮ้องเสียงห้าวคื้นเคง๚ ราชะสีพ้อมพึงคนาหมาจิกจอก

ກໍໄປ ແລນລີນໄກທັງເໝັນໝູຫອນ᪫ ເຂົາກໍຊົມຊືນພອມຂັນຕໍອາສາທັງເຫຼິອມເຫຼົາ
ก็ไป แลนลิ้นไก่ทั้งเหม็นหมูหอน๚ เขาก็ชมชื่นพ้อมขันต่ออาสาทั้งเหลือมเหล่า

ເງິອກງູໄປພອມ᪫ ພົນຫຼວງລອມລະວັງໄປທູກໝູແຫນແຮເຈົາບູນກວາງອອກລະວັງ᪫ ຟັງຍີນຄືນໆກອງ
เงือกงูไปพ้อม๚ พนหลวงล้อมละวังไปทุกหมู่แหนแฮ่เจ้าบุนกว้างออกละวัง๚ ฟังยินคืนๆ ก้อง

๓๑

manuscript #62

ສຽງເສັບນົນຕີພູນເຍິມັນນັນຄືນເຄັງຄູງຝາ᪫ ຝູງໝູຄົນເຊັງຊາຈາຽຂຽດຕະປາ໣ ຖືທວນບຽງຫອກ
เสียงเสบนนตีพู้นเยอมันนั้นคื้นเคงคุ้งฟ้า๚ ฝูงหมู่คนเช็งชาจ่ายเขียดตะปาด ถือทวนเบี่ยงหอก

ຕອງແຫນເຈົາ᪫ ຝູງໝູພຽານາກເຈົານີລະມີ໣ເປັນຄົນ ຖືທະນູທອງແຮພະອົງ
ต้องแหนเจ้า๚ ฝูงหมู่พญานากเจ้านิละมิดเป็นคน ถือทะนูทองแฮ่พะอง

ຂວາຊາຽ᪫ ຫຼີງເຫັນຫືນໆພອມພຽານາກໃຫຽຫຼາຽເມິອງ᪫ ເຂົາກໍທົງພາຽສານແຫ
ขวาซ้าย๚ หลีงเห็นหื้นๆ พ้อมพญานากใหย่หลายเมือง๚ เขาก็ทงพายสานแห่

ພະອົງຫຼັງໜາ᪫ ພະກໍຄ຾ຜໍຢຽມເດັຽລະດາ໣ໂຍທາ ມົນທົນຄັບແຜນດີນດາຝືນ᪫ ນຳຫຼັງຊ຾ພຶງຄ‍ນາກົບຂຽດ᪫ ບີນ
พะองหลังหน้า๚ พะก็คอยผ่อเยี่ยมเดียละดาดโยทา มนทนคับแผ่นดินดาฝืน๚ นำหลังซ่อยพึงคนากบเขียด๚ บิน

manuscript #63

ຜານຟາພຽາເຈົາຄູ໣ຫຼວງ᪫ ຫັ໣ຊະດີລີງພອມພຶງຄ‍ນາລີງຄາງຫາງກາວພອມເຫັນອົມໝູທະນີ᪫ ທັນທີມົນທົນກາ
ผ่านฟ้าพญาเจ้าคุดหลวง๚ หัดซะดีลิงพ้อมพึงคนาลิงค่างหางกาวพ้อมเห็นอ้มหมู่ทะนี๚ ทันทีมนทนก้า

ນຳຕີນພູວະນາ໣ ໝູນັນໄທຮົມກວາງກາງກັງອອກລະວັງ᪫ ທີນັນສຽງສ‍ນັນຊາງງາຂາວເດັຽ
นำตีนพูวะนาด หมู่นั้นไทฮ่มกว้างกางกั้งออกละวัง๚ ที่นั้นเสียงสนั่นช้างงาขาวเดีย-

ລະດາ໣ ຍາບໆກັງກາງພອມຮົມພຽງ᪫ ໝູນັນ໘ໝືນ໔ພັນພຽາພອມອາສາພູວະນາ໣ ເຂົາ
ละดาด ยาบ ๆ กั้งกางพ้อมฮ่มเพียง๚ หมู่นั้น ๘ หมื่น ๔ พันพญาพ้อมอาสาพูวะนาด เขา

ນັນຫານຕໍຊາງແຖນຝາບໍກົວທັນທີຊະເພິກຊາງຂາວເຜິກທັງມວນ ໝູນັນແຫນແຮພະອົງຂວາຊາຽ᪫᪫
นั้นหานต่อช้างแถนฟ้าบ่กัวทันทีชะเพิกช้างขาวเผิกทั้งมวน หมู่นั้นแหนแฮ่พะองขวาซ้าย๚๚

๓๒

manuscript #64

ທັນທີຮົງໆເຫຼິອມເຈັ໣ປະການແກວກູ ອັນນັນຜາສາ໣ຕັງຫຼັງຊາງແມນພະອົງ᪫ ອູດອນແກວກັນລະຍາທຽມ
ทันทีฮงๆ เหลื่อมเจ็ดปะกานแก้วกู อันนั้นผาสาดตั้งหลังช้างแม่นพะอง๚ อุดอนแก้วกันละยาเทียม

ແທບ ສອງແຈມເຈົາທົງຊາງຮວມກັນ᪫ ທັນທີຊະພັງພອມຖືຫອກຄໍຄຳ᪫ ທວາຽ
แทบ สองแจ่มเจ้าทงช้างฮ่วมกัน๚ ทันทีซะพังพ้อมถือหอกคอคำ๚ ทวาย

ຍອງຂາວແຮພະອົງໄປປາວ᪫ ໝູນັນຄົນເຊັງຊັນຂາລາຽຂຽດຕະປາ໣ຜົມກົນບັງເຂົາ
ยองขาวแฮ่พะองไปป่าว๚ หมู่นั้นคนเช็งชั้นขาลายเขียดตะปาดผมก้นบังเข้า

ແນບໃນ᪫ ທັນທີຍົນໆຍາຽປະຄືໄຊໄປກອນ ງາມຊະລາຽທັງເອເຄິອງຂາວ᪫ ໝູນັນພຽານາກເຈົາອັນຢູໃນສູ໣
แนบใน๚ ทันทีย่นๆ ยายปะคือไชไปก่อน งามชะลายทั้งเอ้เคื่องขาว๚ หมู่นั้นพญานากเจ้าอันอยู่ในสูด

manuscript #65

ນີລະມີ໣ເປັນຄົນແຫພຼະອົງຫົວໜາ᪫ ອັນວາປີ໣ຕາໄທມາດາພະແມພະອົງນັນ ສອງເຖົາຍັງຄ຾ຄຳຄູນບານຢູ
นิละมิดเป็นคนแห่พละองหัวหน้า๚ อันว่าปิดตาไท้มาดาพะแม่พะองนั้น สองเถ้ายังคอยค้ำคูนบ้านอยู่

ເມິອງ ແຕນັນພູມີເຈົາຊເດັ໣ໄປໂດຽດວນ ເຖິງທີເຄົາທາງແທຮອດພູ᪫ ພະກໍໄຫຼຫຼັງຊາງ
เมือง แต่นั้นพูมีเจ้าซเด็ดไปโดยด่วน เถิงที่เค้าทางแท้ฮอดพู๚ พะก็ไหลหลังช้าง

ມາເລົາເມິອງມອງ ແຊວໆ ຄົນຊືນຊົມປີນຂຶນ᪫ ບັດນີເຣົາຈັກເຫັນເມິອງຝາພຽາ
มาเลาเมืองมอง แซวๆ คนชื่นชมปีนขึ้น๚ บัดนี้เราจักเห็นเมืองฟ้าพญา

ແຖນເສິວຽຢູຈີງແລວ ຂໍໃຫມີໂຊກແພເທມາງໝູແຖນ᪫ ເຣົາຈັກເອົາສາວຝາເປັນເມັຽສົມເສັບ ຍູທາງ
แถนเสวยอยู่จิงแล้ว ขอให้มีโชกแพ้เทม้างหมู่แถน๚ เราจักเอาสาวฟ้าเป็นเมียสมเสบ อยู่ทาง

๓๓

manuscript #66

ຊົມເສັບຊອບສາວຟາອີມກໍໃຈ᪫ ເພິນຫາກຜາກົ໣ແທສາວສວັນງາມຍີງຈີງແລວ ຄີງອອນອວນປານຝາຽ
ชมเสบชอบสาวฟ้าอิ่มก็ใจ๚ เพิ่นหากผากดแท้สาวสวันงามยิ่งจิงแล้ว คิงอ่อนอ้วนปานฝ้าย

ດີ໣ກົ໣᪫ ເຣົາຈັກຊົມຈູບແກມນ຾ນາ໣ເສ‍ນຫາຢູທາງຊົມນາງງາມພະຍອ໣ສາວສວັນຝາ᪫
ดีดกด๚ เราจักชมจูบแก้มน้อยนาดเสน่หาอยู่ทางชมนางงามพะยอดสาวสวันฟ้า๚

ອັນນີໂຍທາຕານຈາກັນເວົາມວນທູກປາກສງວນຫຼີນໂກກຄວມ᪫ ພໍເມິອໄຫຼຫຼາມຂຶນ
อันนี้โยทาต้านจากันเว้าม่วนทุกปากสงวนหลี้นโกกควม๚ พอเมื่อไหลหลามขึ้น

ເທັງພູສູ໣ຜໍ ສູງແປກຝາຫຼີນຢຽມຜໍຄາວ᪫ ພຼະບາ໣ເຈົາຄ຾ຜໍຫຼຽວລົງພະກໍເຫັນຊູມພູທີບເຣົາດູນ຾᪫
เท็งพูสุดผ่อ สูงแปกฟ้าหลี้นเยี่ยมผ่อคาว๚ พละบาดเจ้าคอยผ่อเหลียวลงพะก็เห็นชุมพูทีบเราดูน้อย๚

manuscript #67

ພະກໍຫຼີງດູນຳສ‍ມູ໣ຫຼວງຍາວຍານພູນເຍິ ຊູມພູທີບນ຾ດູດາມທໍຫີວງ᪫ ພະກໍເຫັນເຂົາເສ‍ນັມຕັງຄ຾ດູສູ໣ຜໍຍາບໆ
พะก็หลีงดูน้ำสมุดหลวงยาวย่านพู้นเยอ ชุมพูทีบน้อยดูด้ามท่อหีหวง๚ พะก็เห็นเขาเสน็มตั้งคอยดูสุดผ่อยาบๆ

ເຫຼິອມແສງແກວສອງຂຽວ᪫ ຫຼີງເຫັນດ຾ສັ໣ຕະບົວລະພັນຕັງເປັນຖັນເດັຽລະດາ໣ພູນ
เหลื่อมแสงแก้วส่องเขียว๚ หลีงเห็นดอยสัดตะบัวละพันตั้งเป็นถันเดียละดาดพู้น-

ເຍິ ວຽນແວ໣ລອມເສ‍ມັນຕັງຢູກາງ᪫ ຝູງໄພນ຾ທູກໝູເສນາເຂົາກໍຄ຾ຕາດູຊູຄົນຫຼີງຢຽມ
เยอ เวียนแวดล้อมเสม็นตั้งอยู่กาง๚ ฝูงไพ่น้อยทุกหมู่เสนาเขาก็คอยตาดูซุคนหลีงเยี่ยม

ເຂົາກໍແຊວໆຫາງນັນເນິອງສຽງສ‍ນັນ ອັນນັນເປັນແມນຳທັງ໔ແງອະໂນມ᪫ ໄຫຼວຽນອອມເຂົາເສ‍ມັນ໓ຮອບ
เขาก็แซวๆ หางนั้นเนืองเสียงสนั่น อันนั้นเป็นแม่น้ำทั้ง ๔ แง่อะโนม๚ ไหลเวียนอ้อมเขาเสม็น ๓ ฮอบ

๓๔

manuscript #68

ຈີງອອກເປັນແມນຳທັງ໔ຫວາງດ຾᪫ ແຕນັນຫຼາຽວັນໄດຫຼາຽຄືນມີມາກ ມືສືບມືນານໄດ໔ເດິອນ᪫ ກໍຫາກສູງ
จิงออกเป็นแม่น้ำทั้ง ๔ หว่างดอย๚ แต่นั้นหลายวันได้หลายคืนมีมาก มื้อสืบมื้อนานได้ ๔ เดือน๚ ก็หากสูง

ຝອກພົນບໍເຫັນທີບຊູມພູຄ຾ລົງເປັນມື໣ມົວແສງສວີ᪫ ພ຾ເລົາເຖິງກີນຝາເມັກໝອກ
ฝอกพ้นบ่เห็นทีบชุมพูค่อยลงเป็นมืดมัวแสงสวี๚ พอยเลาเถิงกิ่นฟ้าเมกหมอก

ໜາວເຢັນ ຄ຾ລົງສູ໣ຊົວຕາຂຽວສວີ᪫ ນັບແຕເດິນດູງດັນຂຶນສູເມິອງແຖນ ນານສອງ
หนาวเย็น ค่อยลงสุดชั่วตาเขียวสวี๚ นับแต่เดินดุงดันขึ้นสู่เมืองแถน นานสอง

ປຼີຈີງຖອງເຖິງໄທ᪫ ພູມີໄທເຖິງແຖນເມິອງໃຫຽ ພະບອກໃຫຄູ໣ນາກພອມແປງຕັງກໍວຽງ᪫ ຄູ໣ນາກພອມ
ปีจิงถองเถิงไท้๚ พูมีไท้เถิงแถนเมืองใหย่ พะบอกให้คุดนากพ้อมแปงตั้งก่อเวียง๚ คุดนากพ้อม

manuscript #69

ໂດອາ໣ພູມີ ເຂົາກໍນີລະມີ໣ເປັນວຽງຫີນເມກສູງເລິຽແລວ᪫ ມີທັງຄູເລິກລອມຕີນວຽງປະສິ໣ລອບຫີນແກນກຼາເປັນ
โดอาดพูมี เขาก็นิละมิดเป็นเวียงหินเมกสูงเลยแล้ว๚ มีทั้งคูเลิกล้อมตีนเวียงปะสิดลอบหินแก่นกล้าเป็น

ເປັນຕາຽກຳແພງ᪫ ນາກກໍນີລະມີ໣ຕັງໂຮງໃຫຽຄູຽຄຳທາງຮີບຍາວໝືນວາພັນຫອງ᪫ ບໍລະ
เป็นตายกำแพง๚ นากก็นิละมิดตั้งโฮงใหย่คุ้ยค้ำทางฮีบยาวหมื่นวาพันห้อง๚ บอละ-

ບວນແລວພູມີເຊົາຈອດແກເຄິອງຊາງຮຽງຮານຍາງເຊິງ᪫ ພະກໍລີລາຍາຽເມິອໂຮງເຖິງ
บวนแล้วพูมีเซาจอดแก้เคื่องช้างเฮียงฮ้านย่างเชิง๚ พะก็ลีลายายเมือโฮงเถิง

ແຖນ ສີແຈມເຈົານາງນ຾ນັງແຝງ᪫ ຍາບໆເຫຼິອມໄກວແກວງຈາມອນ ເສນາເນິອງແຫພະອົງເມຊະລາຽ
แถน สีแจ่มเจ้านางน้อยนั่งแฝง๚ ยาบๆ เหลื่อมไกวแกว่งจามอน เสนาเนืองแห่พะองเมซะลาย

๓๕

manuscript #70

ໂ᪫᪫ ຄືນໆກອງສຽງເສັບນັນເນິອງພູນເຍິ᪫ ອໍລະຊອນສຽງຄືນເຄັງຄູງຟາ᪫ ພະກໍເຕິນເຂົາໃຫຍີງຊະບູລະມອກໃຫຽ
โ๚๚ คืนๆ ก้องเสียงเสบนั้นเนืองพู้นเยอ๚ ออละชอนเสียงคื้นเคงคุ้งฟ้า๚ พะก็เตินเขาให้ยิงชะบูละมอกใหย่

ສຽງສ‍ນັນເທົາເມິອງກວາງແຫງແຖນ᪫ ແຕນັນພຽາແຖນໄດຍີນສຽງລະມອກໃຫຽ
เสียงสนั่นเท่าเมืองกว้างแห่งแถน๚ แต่นั้นพญาแถนได้ยินเสียงละมอกใหย่

ຮ຾ວາເສິກລວງເຂົາເມິອງບານແຫງເຮົາ᪫ ແຊວໆທວງທັງເມິອງສຽງສ‍ນັນພູນເຍິ ແຖນ
ฮ้อยวาเสิกล่วงเข้าเมืองบ้านแห่งเฮา๚ แซวๆ ท่วงทั้งเมืองเสียงสนั่นพู้นเยอ แถน

ຈີງໃຊຖີບມັາໄປຢຽມລຳດູ᪫ ຍາບໆເຕັນມາແລນຊຳໆເຂົາມາເຖິງຖອງເບິງ᪫ ເຫັນວຽງຕາຽະເຫັນທັງ໙໓
จิงใช้ถีบม้าไปเยี่ยมลำดู๚ ยาบๆ เต้นม้าแล่นซำๆ เข้ามาเถิงถองเบิ่ง๚ เห็นเวียงตายะเห็นทั้ง ๙๓

manuscript #71

ຫຼາຽລົນເຕັມນາທົງໃຫຽ ຊາງຄືນເຄົາທັງມາອະເນັກນອງ ເມິອນັນຝູງໄທໃຊຖາຍັງເຫັ໣ ເຂົາກໍໄຂປາກຕານ
หลายล้นเต็มนาท่งใหย่ ช้างคืนเค้าทั้งมาอะเนกนอง เมื่อนั้นฝูงไทใช้ถ้ายังเหด เขาก็ไขปากต้าน

ສຽງຫາວບໍກົວ᪫ ສູນີຢູປາເທັ໣ຫອງຫົນແຫງເມິອງໃດກໍຈີງນຳພົນມາຮອ໣ເມິອງພາຽ
เสียงห้าวบ่กัว๚ สูนี้อยู่ปาเทดห้องหนแห่งเมืองใดก็จิงนำพนมาฮอดเมืองพาย-

ພີ᪫ ເມິອນັນພົນຫານກາພຽາຫຼວງຄັນຄາກຊີຮາງໃຫເຫັນເຄົາທີມາ᪫ ຕູນີຢູປະເທັ໣ທາວ
พี้๚ เมื่อนั้นพนหานก้าพญาหลวงคันคากชี้ฮ่างให้เห็นเค้าที่มา๚ ตูนี้อยู่ปะเทดท้าว-

ຊັນຊືຊູມພູ ເພິອວາມາຖອງເຖິງເລັວແຖນຝາ᪫ ແຕນັນທູຕາເຈົາຝາແຖນຖາມທີ ອັນວາຜູທີເຫງົາສູນັນຊືໃດ
ชั้นชื่อชุมพู เพื่อว่ามาถองเถิงเล็วแถนฟ้า๚ แต่นั้นทูตาเจ้าฟ้าแถนถามที อันว่าผู้ที่เหง้าสูนั้นชื่อใด

๓๖

manuscript #72

ເຂົາກໍຕານຫຼາວຖ຾ຈາຕອບສຽງແຂງ ອັນວານາມ໡ະກອນພະຍອ໣ເມິອງຕູນັນ᪫ ຊືວາຣາຊາໄທພຽາຫຼວງຄັນຄາກ
เขาก็ต้านหลาวถ้อยจาตอบเสียงแข็ง อันว่านามมะกอนพะยอดเมืองตูนั้น๚ ชื่อว่าราชาไท้พญาหลวงคันคาก

ຈັກກະແຜນແຜວໄຊໂຍແພຜາບແຖນວາອັນ᪫ ເຂົາກໍກົມຂາບໄຫວພະບາ໣ອົງ
จักกะแผ่นแผ้วไชโยแพ้ผาบแถนว่าอั้น๚ เขาก็ก้มขาบไหว้พะบาดอง-

ແຖນກໍເພິອຊາວຊູມພູຫາງຝົນເຂິນແລງ᪫ ບັ໣ນີເຂົາກໍໄຫຼພົນຂຶນມາເລັວພະບາ໣
แถนก็เพื่อชาวชุมพูห่างฝนเขินแล้ง๚ บัดนี้เขาก็ไหลพนขึ้นมาเล็วพะบาด

ວາຈັກຝັນແປຼມາງເມິອງບານມູນທະລາຽ᪫ ແຕນັນແຖນກໍຝັງພາກຖ຾ຂາມະຫາ໣ທູຕາ ພະກໍກຳມືຕີຝາ໣
ว่าจักฝันแปลม้างเมืองบ้านมูนทะลาย๚ แต่นั้นแถนก็ฟังพากถ้อยข้ามะหาดทูตา พะก็กำมือตีฟาด

manuscript #73

ໜອມໃຈຝູ᪫ ບັ໣ນີກູຈັກໄປເລັວທາວຣາຊາຄັນຄາກຈີງແລວ ສັງວາດູງາຽແທງາມພົນບໍຢຳ᪫ ຊູຄົນຊູໃຫຽຕາມ
หนอมใจฟู๚ บัดนี้กูจักไปเล็วท้าวราชาคันคากจิงแล้ว สังว่าดูง่ายแท้งามพนบ่ยำ๚ ซูคนซูใหย่ตาม

ເຫັ໣ສົມພານ ສັງວາມາຜວນຜິ໣ໂອ໣ຊະຫາວໂງແງນ᪫ ທານຫາກທົງລິທ໥ີກາລືຊາໃນໂລກ
เหดสมพาน สังว่ามาผวนผิดโอดซะหาวโง่แง่น๚ ท่านหากทงลิทธีก้าลือชาในโลก

ສັງບໍແຕງນຳຝາຝົນໃຫຊູປ໢ີ᪫ ເຣົາກໍເປັນໃຫຽແທເສິວຽລາ໣ຕາມຄອງ ບໍໄດເປັນທາ
สังบ่แต่งน้ำฟ้าฝนให้ซูปลี๚ เราก็เป็นใหย่แท้เสวยลาดตามคอง บ่ได้เป็นทา-

ສາແຕງຝົນໃຜແທ᪫ ໂອ໣ວາຫາມາແທປີນພູມາສູກູນໍ ກູຈັກຝັນແປມາງບາຽຖີມກຶງລົງ᪫ ຄອມວາພ᪫
สาแต่งฝนใผแท้๚ โอดว่าหามาแท้ปีนพูมาสู่กูนอ กูจักฟันแปม้างบายถิ้มกึ่งลง๚ คอมว่าพอ๚

๓๗

manuscript #74

ກຼາວແລວລອງປາວຕີເຕິນ ຈັ໣ພົນໂຮມຊູພຽາດູຖານ᪫ ສົນ ໆ ເຕັນເສນາໂຮມຮີບ ຍາໄດຊາໂຮມພອມທຽວພ໢ັນ
กล่าวแล้วล้องป่าวตีเติน จัดพนโฮมซูพญาดูถ่าน๚ สน ๆ เต้นเสนาโฮมฮีบ อย่าได้ช้าโฮมพ้อมเทียวพลัน

᪫ ແຕນັນແຖນເລິງພອມແຖນລᩬໍແຖນຫຼໍກໍມາ ຄືນ ໆ ພອມພົນຕືຕີວອະໂຂ᪫ ຊະເພິກ
๚ แต่นั้นแถนเลิงพ้อมแถนลอแถนหลอก็มา คืน ๆ พ้อมพนตื้อติ่วอะโข๚ ซะเพิก

ຊາງເດັຽລະຕາ໣ງາຂາວພູນເຍິ ອາຊະໄນແສນໂກ໣ກືມາພອມ᪫ ຊະເພິກພອມເຕິນແຕງໂຍ
ช้างเดียละตาดงาขาวพู้นเยอ อาชะไนแสนโกดกือมาพ้อม๚ ซะเพิกพ้อมเตินแต่งโย-

ທາ ຝູງໝູໄທຜາລາຫອກກຽງຫຼາຽຕື᪫ ໝູໄທສີງໂຮງ ພອມຊະບູຫຼວງເຄົາຄຶນ ຝູງໝູໄທໜາຈາງ
ทา ฝูงหมู่ไทผาลาหอกเกี้ยงหลายตื้อ๚ ฝูงหมู่ไทสิงโฮง พ้อมซะบูหลวงเค้าคืน ฝูงหมู่ไทหน้าจ้าง

manuscript #75

ທະນູແກວສາຕ໧ະສີນ᪫ ເຂົາກໍຈາຕານແຖ‍ລງຄວາມແຂງຂົມ ຕູບໍໄດຢອນຢານຊາວໃຕທີບຄົນ᪫ ເຮົາກໍກົວແຕອີນຕາ
ทะนูแก้วสาตตะสีน๚ เขาก็จาต้านแถลงความแข็งข่ม ตูบ่ได้อย้อนอย้านชาวใต้ทีบคน๚ เฮาก็กัวแต่อินตา

ເຈົາທົງສອນອົງປະເສິ໣ບໍຮູ ອັນແຕຄົນລູມຝາບໍມີຢານທໍໃດ᪫ ຄັນວາໂຮມພົນແລວພຽາ
เจ้าทงสอนองปะเสิดบ่ฮู้ อันแต่คนลุ่มฟ้าบ่มีอย้านท่อใด๚ คั้นว่าโฮมพนแล้วพญา

ແຖນຫາໂຍກ ຍາມມາໄຊກໍຈີງຊູຊົນຊາງ᪫ ພໍເມິອນະຂັ໣ຕລືກຝາຖືກນວຽມະຫາໄຊ ໝໍກໍ
แถนหาโยก ยามมาไชก็จิงชูชนช้าง๚ พอเมื่อนะขัดตลืกฟ้าถืกนวยมะหาไช หมอก็

ຍໍມືຖວາຽບອກພະອົງຈີງແຈງ᪫ ອັນນີນະຂັ໣ຕະລືກຝາຖືກນວຽມະຫາໄຊ ໝໍກໍຍໍມືຖວາຽບອກພະອົງຈີງແຈງ᪫ ອັນນີນະ
ยอมือถวายบอกพะองจิงแจ้ง๚ อันนี้นะขัดตะลืกฟ้าถืกนวยมะหาไช หมอก็ยอมือถวายบอกพะองจิงแจ้ง๚ อันนี้นะ-

๓๘

manuscript #76

ຂັ໣ຕະລືກຝາຖືກນວຽມະຫາໄຊແທແລວ ດີຫົວເທິອລູນເຂົາຈີແພ᪫ ຍາໄດຊົນດົນແທສອງທິບໍມີໂຊກເສັຽແລວ ດີທໍ
ขัดตะลืกฟ้าถืกนวยมะหาไชแท้แล้ว ดีหัวเทือลุนเขาจิแพ้๚ อย่าได้ชนดนแท้สองทีบ่มีโชกเสียแล้ว ดีท่อ

ຊົນແຕເຄົາເຮົາແພເພິນລືພະເຮິຽ᪫ ອັນໃຫດີຂ‍ນາ໣ແທພັກຢູວັນດຽວກອນເທິນ ຫາກ
ชนแต่เค้าเฮาแพ้เพิ่นลือพะเอย๚ อันให้ดีขนาดแท้พักอยู่วันเดียวก่อนเทิน หาก

ຈັກມີໄຊແຂງຂົມເຂົາຂາມຍານ᪫ ພະກໍເຄັງໆຕານສູວາພາດານລືຈັກອົ໣ຢູໄດ ການຮອນດັງໄຝ᪫
จักมีไชแข็งข่มเขาขามย้าน๚ พะก็เค็ง ๆ ต้าน สูว่าพาด่านลือจักอดอยู่ได้ การฮ้อนดังไฟ๚

ອັນນີບໍໃສຄອງດີແທເປັນໃຈຢູ໣ຢູ ສູເຮິຽ ອັນເລັກໃຫຽລົນການຮອນທຽວພ໢ັນ᪫ ເຂົາຈັກມາເລັວມາງເມິອງເຮົາເທຢາ໣
อันนี้บ่ใสคองดีแท้เป็นใจหยุดอยู่ สูเอย อันเล็กใหย่ล้นการฮ้อนเทียวพลัน๚ เขาจักมาเล็วม้างเมืองเฮาเทยาด

manuscript #77

ຄວນທີຍໍພົນໄປຕໍເລັວວັນນີຯ ຄວນວາພະກຼາວຕານຊະເດັ໣ພາກວາຈາ ພູທອນທົງພາຽສານອອກວຽງຍົວລະຍາ໣ ᪫ ຝັງຍີນ
ควนที่ยอพนไปต่อเล็ววันนี้ฯ ควนว่าพะกล่าวต้านซะเด็ดพากวาจา พูทอนทงพายสานออกเวียงยัวละยาด ๚ ฟังยิน

ທວນໆກອງຊະບັ໣ໄຊ ເຕິນປາວຝູງໝູເສເນັ໣ພອມຄາຽແທພະອົງ᪫ ຝັງຍີນເຝິອງໆຝັນປະຄືໄຊໄປກອນ
ทวน ๆ กองซะบัดไซ เตินป่าวฝูงหมู่เสเนดพ้อมค่ายแท้พะอง๚ ฟังยินเฝือง ๆ ฟันปะคือไชไปก่อน

ຊາ໣ໆຊາງຊະຖຽນຮອງຄືນເຄັງ᪫ ລີງເຫັນມາບໆເຫຼິອມຝອນຕາ໣ຄາຄຳສົນໆປົນແລນເຕິນຕີນຊາງ᪫
ซาด ๆ ซ้างซะเถียนฮ้องคื้นเคง๚ ลีงเห็นมาบ ๆ เหลื่อมฟ้อนตาดคาคำสน ๆ ปนแล่นเตินตีนช้าง๚

᪫ ພໍເມິອເຖິງທົງຄຍາງຄ຾ຜໍເຫັນວຽງ ພະກໍເຕິນໂຍທາແຕງພາຽຂວາຊາຽ᪫ ຫົວຂວາໃຫຊົນຂວາຢາຢອນ
๚ พอเมื่อเถิงท่งคยางค่อยผ่อเห็นเวียง พะก็เตินโยทาแต่งพายขวาซ้าย๚ หัวขวาให้ชนขวาอย่าย้อน

๓๙

manuscript #78

ກຳປີກຊາຽຊົນຊາຽຢາຫົນເດັຽລະດາ໣ຊອງຝູງໝູທະນູທອງ ສູກໍເອົາກັນຍີງຢາເຊົາຍາມນ຾᪫ ແມນວາອາຮົມພອມ
ก้ำปีกซ้ายชนซ้ายอย่าหนเดียละดาดช่องฝูงหมู่ทะนูทอง สูก็เอากันยิงอย่าเซายามน้อย๚ แม้นว่าอาฮมพ้อม

ຫວາຽຫຼວງລະມອກໃຫຽ ສູກໍຈັບແກງແກກຳແຫນຜາຜ໢ຍງ᪫ ຄອມວາຜູຜານພືນພຽາໃຫຽແຖນ
หวายหลวงละมอกใหย่ สูก็จับแกงแก่กำแหนผ่าเผลี้ยง๚ คอมว่าผู้ผ่านพื้นพญาใหญ่แถน

ຫຼວງ ຢາຽພົນແພນອະເນັກນອງກອງລົນ᪫ ແຕນັນອືທືກຳພຽາຫຼວງຄັນຄາກ ເຂົາກໍໄຫຼໝູ
หลวง อยายพนแพนอะเนกนองกองล้น๚ แต่นั้นอื้อทื่อก้ำพญาหลวงคันคาก เขาก็ไหลหมู่

ຊາງຕົວກາອອກວຽງ᪫ ຍາບໆເປິອງປະຄືໄຊໄປກອນ ຝູງໝູໄທຮົມກວາງກາງກັງອອກວຽງ᪫ ເລິອນໆຊາງຂາວເຜິກສະທັນ
ช้างตัวก้าออกเวียง๚ ยาบ ๆ เปื้องปะคือไชไปก่อน ฝูงหมู่ไทฮ่มกว้างกางกั้งออกเวียง๚ เลื่อนๆ ช้างขาวเผิกสะทัน

manuscript #79

ພູທອນທົງໃຫຽສູງພຽາຊາງ᪫ ພົນລະວັງລອມພົນແສນໂກ໣ຫຼາຽສຳຊາງສານຊາງກາເຮິອງາ᪫ ກັບທັງຣາຊາທາວນາໂຄ
พูทอนทงใหย่สูงพญาช้าง๚ พนละวังล้อมพนแสนโกดหลายส่ำช้างสานช้างก้าเฮื่องา๚ กับทั้งราชาท้าวนาโค

ພຽານາກ ເຂົາກໍນີຣະມີ໣ໃຫເປັນຊາງໂກ໣ກື᪫ ນາກກໍທຳລິທ໥ີໃຫເປັນທະນູຝາຜາ ບີນຜານ
พญานาก เขาก็นิระมิดให้เป็นช้างโกดกือ๚ นากก็ทำลิทธีให้เป็นทะนูฟ้าผ่า บินผ่าน

ຝາພຽາເຈົາກູ໣ທອງ᪫ ສົນໆພອມພືງຕາແຮງຖາວ ກາລະແລະຣູງທັງເຜິງຕໍແຕນ᪫ ອືທື
ฟ้าพญาเจ้ากูดทอง๚ สนๆ พ้อมพึงตาแฮ้งถ่าว กาละและรุ้งทั้งเผิ้งต่อแตน๚ อื้อทื่อ

ພອມໝີເໝິອຽເສິອໂຄງ ສຽງປີນຮອງດັງກອງຄືນເຄັງ᪫ ສົນໆເຕັນຄ‍ນາເຫັນຫາງການ ຄືນໆເຄົາຄ‍ນາເນິອ
พ้อมหมีเหมือยเสื่อโค่ง เสียงปีนฮ้องดังก้องคื้นเคง๚ สนๆ เต้นคนาเห็นหางก่าน คืนๆ เค้าคนาเนื้อ

๔๐

manuscript #80

ຄາງລີງ᪫ ສົນໆເຕັນພືງຄ‍ນາກົບຂຽດ ຄືນໆເຄົາສຽງຮອງມີນັນ᪫ ແຕນັນຣາຊາເຈົາພຽາຫຼວງຄັນຄາກພະກໍ
ค่างลิง๚ สนๆ เต้นพึงคนากบเขียด คืนๆ เค้าเสียงฮ้องมี่นั้น๚ แต่นั้นราชาเจ้าพญาหลวงคันคากพะก็

ບອກໃຫກົບຂຽດພອມຊົນເຂົາຜາເລັວ᪫ ແຮງວາກູຈັກບີນທຽານຂຶນເມິອງແຖນສັບຕອ໣
บอกให้กบเขียดพ้อมชนเข้าผ่าเล็ว๚ แฮ้งว่ากูจักบินทยานขึ้นเมืองแถนสับตอด

ສູຢູພີຄ຾ຖາເບິງກູທໍເນິ᪫ ຮູງວາກູຈັກບີນເມິອຢຽມຄ຾ແຖນເຊິຽດາບດູນີ ສູຢູພີງອງ
สูอยู่พี้คอยถ้าเบิ่งกูท่อเนอ๚ ฮุ้งว่ากูจักบินเมือเยี่ยมคอยแถนเชยดาบดูนี้ สูอยู่พี้ง่อง

ຖາເບິງມືນັນເນິ᪫ ເຜິງວາກູຈັກຣູມກັນເຂົາຂົບຕາແຖນບອ໣ດູນີ ສູຢູພີຄ຾ຖາ ເບິງມືນັນເນິ ລຳດູນັນເນິ
ถ้าเบิ่งมื้อนั้นเนอ๚ เผิ้งว่ากูจักรุมกันเข้าขบตาแถนบอดดูนี้ สูอยู่พี้คอยถ้า เบิ่งมื่้อนั้นเนอ ลำดูนั้นเนอ

manuscript #81

ຕໍແຕນເວົາຊູມກັນຫົວສວາ ເຣົາຢາຢານກີນກວຽປອກແຄນ᪫ ໝີເໝິອຽເໝັນທັງເຫັນຫາງການເຂົາກໍຂານຮັບສູຕາງ
ต่อแตนเว้าชุมกันหัวสวา เราอย่าอย้านกินก้วยปอกแคน๚ หมีเหมือยเหม็นทั้งเห็นหางก่านเขาก็ขานฮับสู้ต่าง

ເຈົາບໍໃຫເຄິອງແທແລວ᪫ ແຕນັນລີງຄາງເວົາພາກັນລັບບາ໣ ຂາຈັກເມິອຈູ໣ຜາສາ໣ເຈົາ
เจ้าบ่ให้เคืองแท้แล้ว๚ แต่นั้นลิงค่างเว้าพากันลับบาด ข้าจักเมือจูดผาสาดเจ้า

ແຖນຝາຊູຫຼັງພະເຮິຽ᪫ ແຕນັນອຶງກໍວາກູຈັກທຳລິທ໥ີຮອງໃຫເຈັຽຫູແຖນແຕກໄປແລວ ປັ໣ແຕ
แถนฟ้าซุหลังพะเอย๚ แต่นั้นอึ่งก็ว่ากูจักทำลิทธีฮ้องให้เจี้ยหูแถนแตกไปแล้ว ปัดแต่

ໃຕລູມຝາກູບໍຢານຢອນໃຜ᪫ ກົບວາກູຈັກສັບຄະໂຍງເຕັນທຳຫົວແຖນແຕກໄປແລວ ຊາ໣ທີແຖນຊີແຫຼບໍມີແພ
ใต้ลุ่มฟ้ากูบ่อย้านอย้อนใผ๚ กบว่ากูจักสับคะโยงเต้นทำหัวแถนแตกไปแล้ว ชาดที่แถนซิแหล้บ่มิแพ้

๔๑

manuscript #82

ໝູເຮົາ᪫ ຂຽດໂມວາກູຈັກສະຂີຂວຽໃຫຖົມຕາແຖນບອ໣ໄປແລວ ຂຽດແງ໣ວາກູຈັກດີ໣ໝູຊາງແຖນລົມຖາວຕາຽ᪫ ຂຽດຕະ
หมู่เฮา๚ เขียดโม้ว่ากูจักสะขี้ขวยให้ถมตาแถนบอดไปแล้ว เขียดแงดว่ากูจักดีดหมู่ช้างแถนล้มถาวตาย๚ เขียดตะ-

ປາ໣ວາຢາໄດກາວຕານໄວແກກູພະອົງ ກູຈັກທຳເຕໂຊຜາບແຜຖນທັງຄາຽ᪫ ແຕນັນແອວາກູ
ปาดว่าอย่าได้ก่าวต้านไว้แก่กูพะอง กูจักทำเตโชผาบแพ้แถนทั้งคาย๚ แต่นั้นแอว่ากู

ຈັກທຳຕະບະເຕັນເມິອບົນບັງເມັກ ແຖນຂີຮາຽບໍມີຢານຢອນເຂົາງາຽແລວ᪫ ແຕນັນຂຽດຂາ
จักทำตะบะเต้นเมือบนบังเมก แถนขี้ฮ้ายบ่มิอย้านอย้อนเข้างายแล้ว๚ แต่นั้นเขียดขา-

ລາຽເວົາຈາໝູທັງຫຼາຽ ສູນີໂອເອສຽງອາ໣ຊະຫາວດາຽດູ᪫ ກູຈັກເມິອລອງໃຫເຫັນມືກູກອນສູເຮິຽ ສູຢູພີຄ຾ຖາ
ลายเว้าจาหมู่ทั้งหลาย สูนี้โอ้เอ้เสียงอาดชะห้าวดายดู๚ กูจักเมือล่องให้เห็นมือกูก่อนสูเอย สูอยู่พี้คอยถ้า

manuscript #83

ເບິງກູທໍເນິ᪫ ແຕ່ນັນມົ໣ປວກພອມທູນພຽາຄັນຄາກ ຝູງຂາຈັກບູະບົນກັ໣ລາວລົມວຽງແກວແຫງແຖນພະເຮິຽ᪫ ເມິອ
เบิ่งกูท่อเนอ๚ แต่นั้นมดปวกพ้อมทูนพญาคันคาก ฝูงข้าจักบุบนกัดลาวล่มเวียงแก้วแห่งแถนพะเอย๚ เมื่อ-

ນັນເສິອໂຄງຂຽວປຽວຂານໝູ ກູຈັກໄປກອນໜາພຽາເຈົາບໍໃຫເຄິອງ᪫ ສູນີລອນທໍຕົວະຍົວະໃຫພຽາ
นั้นเสือโค่งเขี้ยวเปียวขานหมู่ กูจักไปก่อนหน้าพญาเจ้าบ่ให้เคือง๚ สูนี้ลอนท่อตัวะยัวะให้พญา

ດີໃຈຊືນ ກູບໍໃຫລືນຂືນຄຳເວົາແຫງສູດອກນາ᪫ ກູຈັກລົ໠ພົນເຈົາພຽາແຖນລົ໣ລາວໄປດາຽ ຖາບໍ
ดีใจชื่น กูบ่ให้ลื่นขึ้นคำเว้าแห่งสูดอกนา๚ กูจักลบพนเจ้าพญาแถนลดลาวไปดาย ถ้าบ่

ເປັນດັງຄຳຂາເວົາຂໍເຈົາສຽບຫົວທໍເນິ᪫ ແຕນັນສົນເຕັນມິງນາກົ໠ຂຽດ ເຂົາແລນເຕັນເຝິອນຝັນແຜນດິນ᪫ ບໍອາ໣
เป็นดังคำข้าเว้าขอเจ้าเสียบหัวท่อเนอ๚ แต่นั้นสนเต้นมิ่งนากบเขียด เขาแล่นเต้นเฝื่อนฝันแผ่นดิน๚ บ่อาด

๔๒

manuscript #84

ຄະນະນາໄດເຫຼິອຫຼາຽຄົ໠ທົງ ນາ໠ຄືງໆ ສຽງຮອງຄືນເຄັງ᪫ ແຕນັນແຖນເລິງພອມແຖນຫຼໍແຖນຫຼໍອັນນີສັ໣ຢູໃຕລູມຝາມາ
คะนะนาได้เหลือหลายคบท่ง นาบคืง ๆ เสียงฮ้องคื้นเคง๚ แต่นั้นแถนเลิงพ้อมแถนหลอแถนหลออันนี้สัดอยู่ใต้ลุ่มฟ้ามา

ພອມສູຕົວແມນໍ᪫ ແຕນັນແຖນຈິງຮວາຽມົນໃຫເປັນງູເດຽລະດາ໣ ຍາບໆ ແສງຮູງອະເນັກນອງ᪫
พ้อมสู่ตัวแม่นอ๚ แต่นั้นแถนจิงฮว่ายมนให้เป็นงูเดียละดาด ยาบ ๆ แสงฮุ่งอะเนกนอง๚

ເຂົາກໍເພິນຄໍຂິນຫຼຽວຫາກົບຂຽດ ຂົບຄາບໄດກືນເຂົາຝັງເຝິອນ᪫ ແຕນັນກົບຂຽດຢາປົບພາຽພັງໜີ
เขาก็เพินคอขึ้นเหลียวหากบเขียด ขบคาบได้กืนเข้าฝังเฝือน๚ แต่นั้นกบเขียดอย่าปบพ่ายพังหนี

ກໍເພິອເຫັນງູຫຼາຽຄາບກິນດູສຽງ᪫ ແຖນຈິງຮວາຽມົນໃຫເປັນງູກີນຂຽດປາງນັນ ງູຈີງໄດເຍິອງເຄົາຄູນັນ
ก็เพื่อเห็นงูหลายคาบกินดูเสี่ยง๚ แถนจิงฮว่ายมนให้เป็นงูกินเขียดปางนั้น งูจิงได้เยื้องเค้าคูนั้น


ที่มา: Digital Library of Lao Manuscripts


หมายเหตุการปริวรรต

เพื่อความสะดวกในการอ่าน ได้ปรับวิธีสะกดไม้ซัด ไม้กงในใบลานที่วางบนตัวสะกด มาวางบนพยัญชนะต้นแทน

การ encode อักขระหลายตัวยังไม่มีข้อกำหนดของยูนิโค้ด จึงได้ทดลองกำหนดรหัสอักขระเพิ่มเติมไปพลางก่อน ดังนี้

ลักษณะอักขรวิธีของใบลานผูกนี้

คำศัพท์ที่น่าสนใจ

ผู้ปริวรรต