การใช้ภาษาไทยกับ LaTeX : การใช้ LaTeX เบื้องต้น

6. การใช้ LaTeX เบื้องต้น

สมมุติว่าเราได้เขียน LaTeX file ชื่อ thailatex.ttex. ในกรณีที่ใช้ lyx เขียน, lyx จะ export ไฟล์ที่มีตัวขยายชื่อไฟล์เป็น .tex. ให้เปลี่ยนตัวขยายชื่อไฟล์ให้เป็น .ttex ก่อนเพื่อความสะดวก.

6.1 `cttex`, ฟิลเตอร์ภาษาไทยสำหรับ LaTeX

ผู้อ่านสามารถใช้ cttex ได้ดังตัวอย่างข้างล่าง


% cttex < thailatex.ttex > thailatex.tex

cttex จะเปลี่ยนเนื้อหาของ thailatex.ttex และบันทึกไฟล์ใหม่ในชื่อ thailatex.tex. เพราะฉะนั้นเนื้อหาใน thaidoc.ttex ยังเหมือนเดิมทุกประการสามารถแก้ไขได้ภายหลัง. สิ่งที่ cttex ทำคือใส่คำสั่งที่กำหนดใน thai.sty ให้กับคำภาษาไทยทุกคำเช่น "วันอาทิตย์" เป็น "\thai{วัน\tb อาทิตย์}" เป็นต้น. ความหมายของคำสั่งเหล่านี้สามารถดูได้จากไฟล์ thai.sty.

นอกจากนั้น cttex ยังจัดตำแหน่งของสระและวรรณยุกต์ให้สวยงามโดยการเปลี่ยนรหัส tis-620 เป็นรหัสอื่น. เพราะฉะนั้นเมื่อใช้ cttex สร้างไฟล์ .tex แล้วไม่สามารถดูสระหรือวรรณยุกต์ของไฟล์นี้ถ้า editor นั้นใช้รหัส tis-620 ในการอ่านการเขียน.

6.2 การใช้คำสั่ง `latex`

เมื่อได้ไฟล์ thailatex.tex แล้ว, สามารถใช้คำสั่ง latex ดังตัวอย่าง


% latex thailatex.tex
This is TeX, Version 3.14159 (Web2c 7.0)
(thailatex.tex
LaTeX2e <1997/06/01>
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/base/article.cls
Document Class: article 1997/06/16 v1.3v Standard LaTeX document class
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/base/size10.clo)) (linuxdoc-sgml.sty)
(qwertz.sty) (url.sty)
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/epsfig.sty
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/graphicx.sty
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/keyval.sty)
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/graphics.sty
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/trig.sty)
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/graphics.cfg)
(/usr/local/share/texmf/tex/latex/packages/graphics/dvips.def)))) (null.sty)
(/usr/local/share/texmf/tex/generic/thai/thai.sty) (thailatex.aux)

(thailatex.toc [1]) [2] (/usr/local/share/texmf/tex/latex/base/omscmr.fd)
[3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] (thailatex.aux) )
(see the transcript file for additional information)
Output written on thailatex.dvi (12 pages, 50096 bytes).
Transcript written on thailatex.log.

ถ้าไม่มีข้อผิดพลาดเกิดขึ้น, ในกรณีนี้จะมีไฟล์ thailatex.dvi ปรากฎในไดเรกทอรี่ที่ทำงานอยู่

6.3 DVI drivers

dvi driver คือโปรแกรมที่ทำหน้าที่แสดงไฟล์ .dvi ทางหน้าจอ, พิมพ์ทางปรินเตอร์ หรือแปลงไฟล์เป็น format อื่นๆ

`xdvi`

xdvi เป็นโปรแกรมดู(preview)เอกสาร .dvi บน X Window.


% xdvi thailatex.dvi &

xdvi

ถ้า xdvi หาฟอนต์ .pk ไม่พบ, xdvi จะเรียกโปรแกรม MakeTeXPK ให้สร้างฟอนต์ .pk ให้ตรงตาม resolution ที่ถูกกำหนด.

การแปลง dvi ให้เป็น postscript file

ผู้อ่านสามารถแปลงไฟล์ .dvi ให้เป็นไฟล์ Postscript โดยใช้โปรแกรม dvips ดังนี้


% dvips -o thailatex.ps thailatex.dvi

dvips จะฝัง Postscript ฟอนต์ลงไปใน Postscript ไฟล์ด้วย ทำให้สามารถดูเอกสารที่ผลิตขึ้นได้ด้วยคอมพิวเตอร์ที่มี ghostview ซึ่ง ghostview เป็นโปรแกรมที่แจกฟรีทางอินเตอร์เน็ต. นอกจากนี้ผู้อ่านสามารถแปลงไฟล์เป็น .pdf ก็ได้โดยใช้โปรแกรม ps2pdf.

การพิมพ์เอกสารออกทางเครื่องพิมพ์

เมื่อได้ไฟล์ Postscript แล้วผู้ใช้สามารถพิมพ์เอกสารออกทางปรินเตอร์ระบบ Postscript ได้ทันที. ถ้าไม่มีปรินเตอร์แบบ Postscript, ผู้ใช้สามารถพิมพ์โดยใช้ ghostscript ซึ่งเป็นโปรแกรมแปลภาษา Postscript เป็น format อื่นๆ เช่น .pdf หรือภาษาที่เครื่องพิมพ์ใช้โดยเฉพาะ. ผู้อ่านสามารถอ่านวิธีการติดตั้งปรินเตอร์ที่ไม่ใช่ปรินเตอร์ Postscript ได้จากเอกสาร HOWTO ซึ่งจะไม่อธิบายในที่นี้.


% lpr thailatex.ps