Thai Linux/FOSS development status

i18n (locale)

มาตรฐานภาษาไทย บน Operating System

• locale th_TH ถูกรวมเข้าใน glibc เรียบร้อยแล้ว
• th_TH ใช้ พ.ศ. ได้ตั้งแต่ glibc 2.2.2
• จะสนับสนุน ISO8859-11 ใน glibc 2.3
• รูปแบบหมายเลขโทรศัพท์ใหม่ใน glibc 2.3

Linux Console

ฟอนต์และ keymap ไทยสำหรับ linux console

• สร้าง patch เพื่อเพิ่ม keysym ไทยใน linux console tools แล้ว ยังไม่ได้ check-in
• สร้าง keymap ไทยตาม
  มอก.820-2538
  แล้ว มีทั้งแบบ latin keysym และ thai keysym ปรากฏว่า key รหัส
  มอก. 620 ได้
  แต่คีย์ UTF-8 ยังไม่ได้ ยังไม่ได้ check-in
• สร้าง font map สำหรับ tis620 ทั้ง sfm และ acm โดยมี tis620 map สำหรับ plain tis620
  และ tis620-x สำหรับตีตาราง
• สร้าง console font ตาม font map ใหม่แล้ว 1 ตัว

General Thai Support in XFree86

รู้จัก TIS-620 สนับสนุนภาษาไทยในระดับล่าง เป็นพื้นฐานให้กับ toolkit และ applications

• XLocale ใช้การได้ตั้งแต่ XFree86 4.0.1 มีการซ่อมแซมเรื่อง PATH ที่เสียเรียบร้อยแล้ว
• check-in patch ที่เปลี่ยน encoding จาก TACTIS ให้เป็น TIS-620 เข้าไปแล้ว
  เริ่มใช้ได้ตั้งแต่เวอร์ชัน 4.1.0
• check-in th_TH.ISO8859-11 และ th_TH.UTF-8 locale
  ใน CVS แล้ว จะมีผลในเวอร์ชัน 4.3.0

XIM

สนับสนุนการจัดการระบบ input ภาษาไทยโดยไม่ขึ้นกับ toolkit สามารถทำ
langauge switching และ sequence checking / normalization ได้

• สำรวจโค้ดที่มีอยู่ใน XFree86 และได้ซ่อมแซมจนใช้การได้ในระดับหนึ่ง
  ในเวอร์ชั่น 4.0.2 , bug ในเรื่องตัวอักษรที่กด shift แก้และ check-in ในเวอร์ชัน 4.0.3
  และ pre-4.1.0 แล้ว ส่วนปัญหาเวลาผู้ใช้กด backspace หรือ arrow-key ได้เตรียมสนับสนุนใน
  XIM แล้ว แต่ต้องการ string conversion callback ใน widget และ application ต่างๆ
  ยังต้องเพิ่มที่โครงการต่างๆ ต่อไป
• check-in patch แก้บักกด Ctrl-key และ
  Alt-key ไม่ติดใน CVS แล้ว จะมีผลในเวอร์ชัน 4.3.0
• check-in UTF-8 XIM พร้อมกับ patch th_TH.UTF-8 X locale แล้ว จะมีผลในเวอร์ชัน 4.3.0
• check-in patch สำหรับ input sequence correction ผ่าน string conversion callback ใน XIM ไทยของ XFree86 แล้ว จะมีผลในเวอร์ชัน 4.3.0
• ขณะนี้ GTK+ 2 ได้แก้ API เพื่อสนับสนุน string conversion callback ถึงระดับ
  ที่สามารถแก้ input context ได้ด้วยแล้ว และได้เสนอ patch สำหรับ imxim module ที่สนับสนุนการส่งผ่านการเรียก callback ไปยัง GTK+ widget แล้ว กำลังรอ check-in
• อยู่ระหว่างขอความชัดเจนใน semantic ของ XIM protocol สำหรับ string
  conversion callback ที่กำกวม ซึ่งทำให้เขียน callback ที่ toolkit ไม่ได้
  สำหรับ XIM ใน XFree86 4.3.0 ได้แก้ให้ใช้ค่าที่ปลอดภัยแล้ว

TrueType Font Support

ที่สนับสนุนภาษาไทย รู้จัก tis-620

• XFree86 4.1.0 สนับสนุนฟอนต์ชุด tis620-0 แล้ว ผ่าน iso8859-11.enc
• check-in tis620-2.enc แล้วใน XFree86 4.2.0
• tis620-1 นั้น พักไว้ก่อน เพราะฟอนต์ใน Mac ยังไม่เป็น Unicode
• มี patch สำหรับ ttmkfdir1 ให้ตรวจหา glyph ของ tis620-0/1/2 ด้วยแล้ว
  แต่ยังไม่ check-in ส่วน ttmkfdir2 นั้น ไม่ต้อง patch สามารถใช้ -e option ช่วยได้
• ใน XFree86 ใหม่จะมีระบบ fontconfig ซึ่งน่าติดตาม

Rendering Engine

สนับสนุนการแสดงผลภาษาไทยโดยไม่ขึ้นกับ toolkit สามารถแสดงผลภาษาไทยได้อย่างถูกต้อง
Pango?, New X AA feature? CTL/PLS?

• rendering engine บน Pango จะ render ตาม วทท แล้ว (โดยคุณชูกิจ)
• เพิ่ม thai-xft แล้วใน Pango 1.1.2
• Qt3 render ภาษาไทยผ่าน unicode model เหมือนภาษาอื่นๆ ได้แก้ปัญหาการ render combining character บางตัวผิดตำแหน่งแล้ว
• XOM มีใช้แล้วใน XFree86 แต่ไม่แน่ใจว่ามีใครใช้บ้าง(?)
• เพิ่ม thai-ft2 แล้วใน Pango กำลังรอ check-in
• เริ่มทดลองเชื่อมต่อ Pango กับ libthai (shape + ตัดคำ) แล้ว
  กำลังทดสอบปรับปรุง

Thai Support in Gtk/GNOME

รู้จัก TIS-620 สนับสนุนภาษาไทยในระดับ Toolkit เป็นพื้นฐานให้กับ Applications

• ตอนนี้ Pango รู้จัก tis620-0/1/2 ทั้งสามตัว
  (โดยคุณชูกิจ Sun สหรัฐอเมริกา) รอแต่จะออกพร้อม GTK+ 2.0

  เท่านั้น แต่ Pango ยังขาด engine ตัดคำอยู่ ซึ่งตรงนี้จะได้คุยกับทาง GTK+ ต่อไป

• GTK+ 2.0 สามารถเลื่อนเคอร์เซอร์ทีละเซลล์ได้แล้ว โดยสนับสนุนพร้อมกันทุกภาษา
  รวมทั้งการ delete ทีละเซลล์ด้วย
• แต่ยังติดอยู่ที่ backspace ยังลบทีละเซลล์เหมือนกัน
• GTK+ 2.0 มีการแก้ API เพื่อสนับสนุน String Callback Conversion สำหรับ Thai XIM แล้ว
  เหลือเพียงการ implement API ตาม widget ต่างๆ
• ได้เพิ่ม imthai module สำหรับ GTK+ 2.2.0 แล้ว กำลังรอ check-in
• ทดลองเชื่อมต่อกับ libthai (immodule + shape + ตัดคำ) แล้ว
  กำลังทดสอบปรับปรุง

Thai Support in Qt/KDE

แก้ไขให้สนับสนุนภาษาไทยในระดับ Qt
และ KDE เพื่อเป็นพื้นฐานให้กับ applications ที่ใช้ KDE และ Qt

• Thai Input method: XIM?, IIMF?, ฝังใน Qt เลย? เราจะไปทางไหนกันดี
• render ภาษาไทย ใช้งานได้ในระดับหนึ่ง (สระมีสูงต่ำ) แต่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องแก้ต่อไป
• konsole (terminal ของ KDE) ยังไม่สนับสนุนภาษาไทย

แก้ไขแล้ว

• Qt ตั้งแต่ 2.2.2 รู้จัก TIS-620 เรียบร้อยแล้ว
• Konqueror สามารถแสดงภาษาไทยได้ถูกต้อง
  เมื่อเจอ page ที่ตั้ง charset เป็น TIS-620
  (ขอบคุณ คุณ Lars Knoll @ Trolltech)
• Font size adjustment for encoding และ การพิมพ์ภาษาไทย
  (PostScript แบบ font-embedded) สำหรับภาษาไทยจะใช้ได้ ตั้งแต่ KDE 2.2 ขึ้นไป
• การตัดคำไทย, สนับสนุนใน Qt, KHTML แล้ว ตั้งแต่ KDE 3.4 และ Qt 3.3.4 (แต่ยังมี minor bug ตอนตัดคำระหว่างภาษาไทยและอังกฤษ), bug ทั้งหมดเรียบร้อยใน Qt 3.3.5, 4.0.1, การใช้งานต้องลง libthai ในระบบ (ให้มี /usr/lib/libthai.so.0) มันจะเรียกใช้เอง, รายละเอียดเพิ่มเติมดูได้ที่ Ott's Qt, KDE page

Thai Standard Library Code

เป็นมาตรฐานภาษาไทยสำหรับ service ต่าง ๆ เช่น www, e-mail, etc.
เพื่อผู้ที่สนใจสามารถนำไปใช้งานและศึกษาได้ เพื่อให้งานที่ออกมามีมาตรฐานเดียวกัน

• ออกรุ่น 1.1 แล้ว รายละเอียดเพิ่มเติมดูได้ที่
  libthai Project
• เริ่มทดลองเชื่อมต่อกับ GTK+ (immodule) และ Pango แล้ว
  กำลังอยู่ระหว่างทดสอบปรับปรุง

• OpenOffice.org ใช้
  MySpell
  ซึ่งพัฒนามาจาก Ispell ถ้าทำตรงนี้ได้ โอกาสที่จะเอาไปใช้กับ OO.o ได้ ก็มีค่อนข้างมาก

• NECTEC Lexitron
• Longdo Dictionary, a web-based dictionary search and compilation service. Output contents is open-source.

Thai Search Engine

สำหรับใช้ทำ local search engine ที่ web server สนับสนุนการตัดคำภาษาไทยสำหรับเพจภาษาไทย
ค้นหาคำที่มีความหมายเหมือนกัน หรือมีเสียงอ่านใกล้เคียงกัน (soundex) ได้

• คุณสุรพันธ์ สมัยที่อยู่ NECTEC ได้ทำการ hack
  Webglimpse อยู่ในขั้นใช้การได้แล้ว
  แต่ตอนนี้ขาดข้อมูล

Mozilla Thai Project

Web Browser

• ตอนนี้โดยทั่วๆไป ใช้ไทยได้เกือบสมบูรณ์แล้ว
• สนับสนุน TIS-620 แล้ว,
  รอ ISO-8859-11
• มี Thai [th] ให้เลือกสำหรับ web content language แล้ว
• การพิมพ์ภาษาไทยออกเครื่องพิมพ์จาก Linux จะต้องพิมพ์ผ่าน Xprt (มากับ X-Window อยู่แล้ว)
• การตัดคำ ถ้า build เองสามารถทำได้โดยการ enable CTL แต่ถ้าขี้เกียจ ตัวที่มากับ Linux TLE 5.0 (Mozilla 1.2.1) ก็เป็นตัวที่ตัดคำแล้ว และใหม่ที่สุด
• การ Localization บน 1.2 ขึ้นไป แปลเสร็จเกือบหมดแล้ว แต่ยังมีปัญหาในการสร้าง package แบบ XPInstall
• (pls update) submit patch เรื่องการ list ฟอนต์ไทยใน Mozilla ของคุณ Tim
  แก้ไว้เพื่อให้ฟอนต์ที่ encoding เป็น tis620-0 ปรากฏใน font list ให้เลือกด้วย
• Tracker Bug ที่เกี่ยวกับภาษาไทยใน Mozilla (หาบั้กอื่นๆ ได้จากที่นี่)

• พี่สัมพันธ์ได้ hack ให้รุ่น 633 ใช้ภาษาไทยได้แล้ว
• ปลาดาว ออฟฟิศ 1.0 :
  OO.o รุ่น 638C ที่ Sun ประเทศไทยเอามาทำให้ใช้ภาษาไทยได้ก่อน
  โดยไม่ได้อิง i18n framework (ซึ่งเพิ่งออกมาทีหลัง)
• ออกรุ่น 1.0 มาแล้ว มี
  Thai localized

  ด้วย ยังไม่ได้ลอง

• คุณสมบัติท้องถิ่นไทย รวมทั้งภาษาไทย ถูกใส่ไว้ในรายการ
  CTL Features

  แล้ว รอการ implement

• th_TH
  localedata ของ OO.o
• i18n framework รุ่น 642 ใช้ ICU 2.0 สำหรับตัดคำและเรียงลำดับคำไทย (collation)
• ทาง
  OO.o กำลัง integrate ปลาดาว ออฟฟิศ เข้ากับ main OO.o อยู่ (2002.04.16)

• AbiWord
  : แก้ bug เรื่อง keyboard input ภายใต้ locale th_TH และเพิ่ม patch
  ให้ ttftools จัดการกับฟอนต์ไทย check-in แล้วใน 0.9.6 (รุ่นล่าสุดตอนนี้คือ 1.01)

KOffice

ชุดโปรแกรมสำนักงานของทีม KDE ปรับปรุงให้สนับสนุนการใช้งานภาษาไทย
(ทำงานร่วมกับ Qt และ KDELib)

• Qt และ KDE ได้รับการพัฒนาให้สนับสนุนภาษาไทยได้ดีขึ้น
  ทำให้ KOffice ได้อานิสงค์ไปด้วย
• ตอนนี้พิมพ์ภาษาไทยด้วยฟอนต์แบบ TrueType ออกเครื่องพิมพ์ได้แล้ว
  (embed ฟอนต์ไปในไฟล์ PostScript)
• การตัดคำเป็นเป้าหมายถัดไป

KDE i18n

แปลเอกสารวิธีการใช้ และข้อความของ KDE 2

• น่าจะสำเร็จเรียบร้อยไประดับนึงแล้ว จาก Linux-TLE 4.1 - check-in หรือยัง ?

• ขาด active developer

Thai Support for Xpdf

โปรแกรมสำหรับอ่านเอกสาร pdf พร้อมเครื่องมือสำหรับแปลงไฟล์ pdf เป็น text และ PostScript

• Xpdf ตั้งแต่ 1.0 เป็นต้นมา สนับสนุนภาษาไทยแล้ว

Thai Support for MagicPoint (Presentation Tool)

สำหรับใช้ในการนำเสนองาน ปรับปรุงให้สนับสนุนภาษาไทย

• ได้แก้ไขโดยเพิ่ม escape sequence สำหรับ zone ข้อมูลภาษาไทยแล้ว
• สามารถใช้การได้ดีกับฟอนต์แบบ TrueType
• การทำ shaping ขณะนี้อาจใช้วิธี mark-up เป็น tis620-2 แล้วใช้ filter ทำ shaping แก้ขัดไปก่อน
  แต่อาจพิจารณาเพิ่มเข้าไปใน MagicPoint เลยในภายหลัง
• รวมทั้งเรื่องตัดคำด้วย
• ขณะนี้ยังขาดเรื่องการพิมพ์ออกเครื่องพิมพ์อยู่

• Mozilla Composer สั่ง save เป็น TIS-620 ได้แล้ว

• Thai Speech Group
• ตามมหาวิทยาลัยน่าจะมีการทำอยู่อีกหลายที่ ขอข้อมูลด้วยครับ :)

• ตามมหาวิทยาลัยน่าจะมีการทำอยู่หลายที่ ขอข้อมูลด้วยครับ :)

Thai Documentation

man page, HOWTO/mini-HOWTO, info, perldoc, เอกสาร GNU, เอกสาร GNOME, เอกสาร KDE, Linux Documentation Project

• Thai Linux Documentation Project

  : โครงการรวบรวมเอกสารเกี่ยวกับ Linux ภาษาไทย

• เอกสารลินุกซ์ภาษาไทย (mirror 1
  | 2 )
  : รวบรวมเอกสารภาษาไทยที่เกี่ยวกับ Linux
• Newbie for Newbie

  : รวบรวมเอกสารภาษาไทยที่เกี่ยวกับ Linux

• The Linux Thai-HOWTO
  : วิธีการใช้งานภาษาไทยบน Linux
• The Linux Thai HOWTO

  : how to use Thai language with Linux (in English)

• Mini-HOWTO ภาษาไทย
  : หลายๆ เรื่อง
• Thai Linux Installation Project
  : วิธีการติดตั้งลินุกซ์ และโปรแกรมต่างๆ บนลินุกซ์ (1998.11.22)