ขอปรีกษาเรื่องฟอนต์ไทยสำหรับเว็บครับ

อาจจะไม่เกี่ยวกับ Linux โดยตรง แต่พอดีผมเริ่มจับงานออกแบบเว็บไซต์ (ก่อนหน้านี้ทำงานกราฟิคประเภทอื่นมาก่อน) เลยเข้าใจถึงข้อจำกัดในการใช้ฟอนต์ภาษาไทยกับเว็บเพจมากขึ้น (โดยเฉพาะเมื่อคำนึงถึงเรื่อง Cross Platform และ Web Standards) ผมดาวน์โหลด Arundina และ ThaiFonts- Scalable (รวมทั้งฟอนต์จาก SIPA) ไปใช้ใน MacOS 10.4 ก็ใช้งานได้ปกติ แต่ปัญหาคือ เรื่องขนาดฟอนต์ในเว็บบราวเซอร์ครับ มันดูเล็กมากๆ เมื่อเทียบกับฟอนต์ไทยอื่นๆที่มีอยู่ใน OS เช่น Thonburi (Mac) , Ayuthaya (Mac) , Tahoma (Mac/Wins/Linux?) , Loma (Ubuntu) หรือ Sawasdee (Ubuntu) ผมพอทราบมาบ้างว่า ขนาดฟอนต์ไทยนั้น นับรวม วรรณยุกต์หรือสระบน กับ สระล่าง เข้าไปด้วย ตัวพยัญชนะไทยจึงดูเล็ก เมื่อเทียบกับภาษาอังกฤษ

ผมอ่านเรื่อง การสเกล Arundina กับ DejaVu ที่คุณเทพพิทักษ์เขียนไว้ เลยลองทดสอบเขียนเว็บเพจ และ CSS เพื่อเพิ่มสเกลให้ Arundina (และฟอนต์แห่งชาติ) เป็นประมาณ 1.3 - 1.4 em มันจึงจะได้ขนาดใกล้เคียงกับฟอนต์ภาษาไทย(และภาษาอังกฤษ)ทั่วไป ถ้าจะแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ก็ใช้วิธีการฝังฟอนต์กับหน้าเว็บ หรือ ใช้ Javascript มาช่วยปรับ CSS ก็คงทำได้ไม่ยาก แต่มันก็ไม่ใช่ทางแก้ที่ยั่งยืนเท่าไหร่ เมื่อเราต้องทำเว็บภาษาไทยปนอังกฤษ แล้วยังต้องทำใจด้วยว่า ผู้ใช้อาจจะไม่ได้ติดตั้งฟอนต์ที่เราอยากให้เค้าเห็น

ประเด็นของผมก็คือ ผมอยากให้มี Thai Web Fonts ที่เป็นเหมือน Core fonts for Web ของ Microsoft ที่คนทำเว็บถือเป็น Fonts Safe List ที่ผู้ใช้ส่วนใหญ่จะมีฟอนต์เหล่านี้ติดตั้งไว้ในเครื่อง เพราะแม้ฟอนต์ Arundina และฟอนต์จาก NECTEC/SIPA จะถูกออกแบบมาเพื่อใช้กับสื่อดิจิตอลและแสดงผลบนหน้าจอเป็นหลัก แต่ก็ไม่ได้เฉพาะเจาะจงกับสื่อประเภทเว็บไซต์ ซึ่งมันเป็นสื่อแบบผู้ใช้เป็นใหญ่ (User-Centric) คนออกแบบเว็บแค่เสนอตัวเลือกที่เป็นไปได้ ให้กับผู้ใช้งานหรือผู้เยี่ยมชมเท่านั้น ต่างจากสื่อกราฟิคประเภทอื่นๆ ที่คนทำกำหนดลักษณะตายตัวได้ก่อนที่ผู้ใช้จะเห็น (คนออกแบบเว็บไทยหลายคนจึงหันไปใช้วิธีทำรูปภาพหรือ flash แทนการใช้ตัวอักษรข้อความในเว็บโดยตรง)

ผมเลยอยากขอคำแนะนำว่า เป็นไปได้ไหม ถ้าเราจะมี Thai Web Fonts ? ซึ่งจริงๆมันคงเป็นงานที่ยากมาก เพราะมันหมายถึงการสร้างมาตรฐานใหม่สำหรับการใช้และการทำเว็บเลยทีเดียว แต่ในเมื่อเรามี ฟอนต์แห่งชาติ ซึ่งออกแบบมาอย่างพิถีพิถัน และให้ความรู้สึกของตัวอักษรไทย ได้ดีกว่าฟอนต์ที่ติดมากับ OS ทำไมเราจึงไม่โปรโมตให้ใช้กับสื่ออย่างเว็บไซต์ได้ดีเหมือนกับสื่อประเภทอื่นล่ะ?

ฟอนต์ไทยที่ผมเลือกมาใช้กับ CSS ตอนนี้ก็มีแค่ Thonburi , Tahoma หรือ Loma เท่านั้นเองครับ ซึ่งในแง่ของการออกแบบ ถือเป็นตัวเลือกที่จำกัดมาก ถ้าอยากกำหนดฟอนต์แบบตายตัวจริงๆ ผมก็ต้องทำเป็นไฟล์รูปภาพแทน ซึ่งมันสิ้นเปลืองแบนด์วิดธ์และเสียเวลาดาวน์โหลดโดยใช่เหตุ

บางทีคำถามข้างบนของผมมอาจจะเป็น คำถามในแง่ปรัชญาหรือวัฒนธรรม มากกว่าปัญหาทางเทคนิคนะครับ แต่ถ้าคุณเทพพิทักษ์หรือทีมงานลินุกซ์ไทย มีคำแนะนำ หรือ แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับการปรับฟอนต์ไทยสำหรับใช้กับเว็บบราวเซอร์ ก็รบกวนชี้ทางสว่างให้ผมด้วยนะครับ คือ ผมไม่เคยทำฟอนต์ และก็ไม่ใช่โปรแกรมเมอร์ หรอกนะครับ ผมเป็นแค่คนที่หัดทำเว็บไซต์ แต่เสียดายที่เอาฟอนต์ไทยดีๆมาใช้กับเว็บไม่ได้(อย่างเต็มที่)

ขอบคุณครับ
สังศิต ไสววรรณ